Veel auteurs hebben het idee dat wat zij schrijven, geen effecten heeft in de ‘echte’ wereld – woorden zijn woorden, denken zij, en deze woorden maken nooit de overstap naar de wereld van de dingen. Dat dit soms een absoluut onjuiste opvatting is, bewijst een lid in dit nummer van Terugblik. Vanaf 2010 wijdde hij enkele publicaties aan de kampen voor
gemengd-gehuwde Joden bij ’t Zand en Groote Keeten in Noord-Holland. Dit leidde in 2021, zo vertelt hij, tot een opmerkelijke nabestelling van een Terugblik.
Deze werd gedaan door iemand, die zijn vader herkend dacht te hebben in het desbetreffende nummer. Het blad werd opgestuurd en hij was er erg blij mee. ‘Hartelijk dank voor alle stukken’, liet hij weten. ‘Ze zijn duidelijk en goed aangekomen. Het is voor ons een wonder om dit alles na 80 jaar te kunnen inzien.’ Kan een schrijver meer eer van zijn werk hebben?
Ook in deze Terugblik staat deze schrijver weer stil bij bovengenoemde kampen. De nadruk ligt nu op de visualiteit – hij stelde een unieke fotoreportage samen. Familieleden die op bezoek kwamen in het kamp, een foto bij een barak op Hemelvaartsdag, de toneelzaal, de foto’s voegen een nieuwe dimensie toe aan het verhaal van de kampen, dat al enige malen zo mooi is belicht.
Een ander lid vertelt in deze Terugblik over de sterke band die hij voelt met een aantal sieraden. De zilveren hangers waar het om gaat, geven hem een sterk gevoel van verbondenheid met zijn overleden vader. Deze was tandtechnicus maar maakte sieraden als hobby. De hangers waren een cadeautje voor zijn echtgenote, de moeder van het lid. Zijn vader dacht vooral aan zijn gezin en cijferde zijn eigen belang geheel weg. Mede daardoor raakte hij ondervoed, had ook andere kwalen en stierf uiteindelijk op slechts 33-jarige leeftijd.
Ook een derde lid staat stil bij de geschiedenis van zijn eigen familie en dan met name van zijn opa. Het is een ietwat treurig verhaal over hoe het onrecht niet, tezamen met de oorlog, in 1945 eindigde maar gewoon verder ging. Ik zeg verder niets over dit uiterst boeiende verhaal, behalve dat het stof tot nadenken geeft.
Verder wordt door een vierde lid het lot van Isaac Maurits Cohen belicht, die binnen één week gearresteerd, getrouwd, gedeporteerd en weduwnaar was.
Een vijfde lid vertelt over de ‘herinneringsplekken’, om het zo maar uit te drukken, van de Tweede Wereldoorlog in zijn buurt.
