Een vrouw leest op een machine de vraag ‘Wanneer mag een land een oorlog beginnen?’ en bekijkt de mogelijkheden die eronder staan. "Dat is typisch de kwestie van Irak", zegt ze. "Je mag een oorlog beginnen om mensen te helpen of bevrijden, daar ben ik het een beetje mee eens", beantwoordt ze de vraag. Een groep leerlingen van het VMBO aan het Koning Willem I college in Den Bosch opende gisteren ‘De Vredesfabriek’. Meryem Boujamaa (13) vindt de tentoonstelling leuk en leerzaam. "Je leert over allerlei verschillende dingen. Vrede, vrijheid en pesten", vat ze de tentoonstelling samen. De leerlingen hadden de Vredesfabriek van tevoren bezocht, zodat ze wisten hoe de ‘machines’ werkten en de eerste groep bezoekers konden rondleiden. Oud-verzetsstrijder uit de Tweede Wereldoorlog J. Schouten (81) was uitgenodigd om bij de opening te zijn. "Ik vind de tentoonstelling fantastisch. Als dit er v??r de oorlog was geweest, was de oorlog misschien niet uitgebroken", zegt hij. De vraagstelling in de tentoonstelling vindt hij het belangrijkst. "De kinderen worden betrokken bij het zoeken naar een oplossing. Ze moeten hun mening geven, kiezen en zich uiten. In onze tijd was zoiets er niet. Wij hebben een stukje opvoeding over dit soort zaken gemist", stelt Schouten.

Moordfabriek
J. van den Eijnde, directeur van Nationaal Monument Kamp Vught, vindt ‘Vught’ een uitermate geschikte locatie voor de start van de tentoonstelling, die de komende jaren op veel plaatsen in Nederland te zien is. "Dit is een voormalige moordfabriek. We kennen de gevolgen van vooroordelen die vrij spel hebben. Nu kunnen we zelf iets doen om vrede te maken", zegt hij. De fabriek is ontwikkeld voor jongeren van 11 tot 14 jaar. "Maar volwassenen kunnen er ook wat van leren", meent Van den Eijnde. De vredesfabriek bestaat uit vijftien ‘machines’. Het zijn apparaten waar je ‘vrede mee kunt maken’. Ze bestaan uit allerlei beweegbare elementen met stellingen daarop. Jongeren kunnen vragen op een formulier invullen. Maar de tentoonstelling geeft geen concrete antwoorden. De kinderen kunnen uit hun antwoorden opmaken hoe zij tegenover vooroordelen en vrijheid staan. Geu Visser, directeur van de Stichting Vredeseducatie, vertelt dat de stichting anderhalf jaar bezig is geweest met het ontwerpen van de fabriek. Het standpunt van zijn stichting is duidelijk. "We zijn al eeuwenlang oorlog aan het voeren en ook in staat om weer vrede te maken." De stichting wil mensen ondersteunen die aan vrede willen werken en ontwikkelt educatieve brochures en creatieve leermiddelen. Tegelijk met de tentoonstelling werden een cd en een nieuw werkboek van de stichting gepresenteerd. Expositie De Vredesfabriek is tot en met 30 juni 2004 te zien in Nationaal Monument Kamp Vught. Toegang is gratis. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 uur tot 17.00 uur; Weekeinde en feestdagen: 12.00 uur tot 17.00 uur; maandag gesloten.