De herdenking bij het militaire ereveld op de Grebbeberg in Rhenen heeft dinsdagavond enkele duizenden belangstellenden getrokken. Onder de aanwezigen waren mr. Pieter van Vollenhoven, die met ceremonieel werd ontvangen, en veel oud-militairen.
 
Aan het einde van de herdenkingsplechtigheid legden 23 organisaties kransen bij het monument -een kruis met twee leeuwen- voor de ingang van het ereveld, waar vooral militairen liggen begraven die in de meidagen van 1940 omkwamen op en rond de Grebbeberg. In totaal zijn er zo’n 800 graven op de Grebbeberg.
 
Op de Waalsdorpervlakte tussen Den Haag en Wassenaar kwamen ook enkele duizenden mensen samen voor een moment van bezinning rond het thema vrede en oorlog. Deze vlakte in de duinen tussen Den Haag en Wassenaar gebruikten de nazi’s als fusilladeplaats. Hoeveel personen de nazi’s in de oorlog op de vlakte van Waalsdorp hebben geëxecuteerd, is niet duidelijk. Het gaat om een aantal tussen de 250 en 280.
 
Erepeloton Waalsdorp, de organisatie van de herdenking, ziet de laatste jaren een stijgende lijn in het aantal bezoekers, vertelde voorzitter V. Gaal. Vorig jaar kwamen 3200 belangstellenden in een stille tocht naar het monument in de duinen, in 2002 waren dat er 3000. Het weer weerhield mensen -onder hen veel jongeren- er niet van aanwezig te zijn bij de sobere herdenking, waar geen bijzondere plaatsen zijn gereserveerd voor hoogwaardigheidsbekleders.
 
Gistermorgen vond al een herdenking plaats bij het nationaal monument voor de koopvaardij ”De Boeg” aan de Boompjes in Rotterdam. Een paar honderd belangstellenden herdachten daar de 3300 medewerkers van de Nederlandse koopvaardij die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen.
 
Minister Kamp van Defensie woonde dinsdag de herdenking op het ereveld in het Gelderse Loenen bij. „Uitzending kan een hoge tol eisen van de Nederlandse militairen, maar wij kiezen voor vrijheid en willen deze delen”, zo zei de bewindsman. Kamp memoreerde in zijn toespraak dat „vrijheid en veiligheid geen vanzelfsprekendheden meer zijn” na de aanslagen in New York en Madrid. Vredesmissies zoals naar Irak en Afghanistan zijn voor Nederland belangrijk om de vrede en veiligheid in de wereld te bewaren, aldus de minister.
 
Op het ereveld in Loenen liggen naast gesneuvelde militairen ook burgerslachtoffers van oorlogsgeweld. Nog steeds worden hier militairen en burgers begraven die omkomen bij vredesmissies. „Hun dood mag nooit vergeten worden. Nu niet, nooit niet”, zei Kamp.
 
Voorzitter Weisglas van de Tweede Kamer en voorzitter Timmerman-Buck van de Eerste Kamer hebben gistermorgen een krans gelegd bij de Erelijst van de Gevallenen in het parlementsgebouw. Minister-president Balkenende legde er een krans namens het kabinet.
 
De erelijst is een nationaal monument waarin ongeveer 18.000 namen staan vermeld van mensen die het leven lieten voor het vaderland, afkomstig van landmacht, marine, koopvaardij, het verzet en de zogeheten Indische Groep.
 
Ook buiten de grenzen stonden Nederlanders stil bij 4 mei. Zo zijn op het Nederlandse ereveld van Orry-la-Ville -30 kilometer ten noorden van Parijs- dinsdag de Nederlanders herdacht die in de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk zijn omgekomen. In Orry liggen 119 militairen en verzetsmensen begraven.
 
Voor de eerste en direct laatste keer is voor deze herdenking een Orion verkenningsvliegtuig van de vliegbasis Valkenburg overgevlogen. Onder de 119 gevallenen bevonden zich veertien militairen van de marineluchtvaartdienst.
 
In Orry liggen vooral Nederlandse vliegeniers die in de oorlog boven Frankrijk zijn neergeschoten, Nederlanders die zijn gevallen in het Franse verzet en gesneuvelde militairen van de Prinses Irene Brigade. Deze brigade nam zestig jaar geleden deel aan D-Day en de bevrijding van Noord-Frankrijk.
 
De Nederlandse ambassadeur in Frankrijk, Christiaan Kröner, legde een krans op het ereveld. Hij deed dat in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de Nederlandse strijdkrachten en van Nederlandse en Franse verzetsbewegingen. Verder waren de Franse autoriteiten vertegenwoordigd, evenals nabestaanden van de gevallenen.