Op 16 mei j.l. berichtte Trouw op de voorpagina en in de Verdieping over een publicatie van dr Bank over de houding van Europese kerken tijdens WO2.
De wijze waarop Trouw-redacteur G.-J. Kleinjan meende deze berichtgeving te moeten presenteren riep veel kritische reacties op. Dit zowel vanwege de inhoud alsook vanwege de kop, die zonder feitelijke onderbouwing aan gereformeerden het etiket “deutschfreundlich” op plakt.
Daarop stuurde ons lid Joke Scheepstra op 18 mei aan de krant een ingezonden stukje toe wat wij graag met u delen:

“Gereformeerd verzet
Volgens Bank (Trouw za. 16 mei) is het aandeel van gereformeerden aan het verzet op lokaal niveau niet te onderschatten maar werden zij landelijk teveel in beslag genomen door theologische verschillen.
Maar de oprichters van de Landelijke (!) Organisatie voor hulp aan onderduikers (mw H.Th. Kuipers-Rietberg en ds F. Slomp) waren gereformeerd. Zij vonden hun medewerkers overal maar vooral in de kerkelijke kring waarmee zij de meeste contacten hadden. Ds Slomp (“Frits de Zwerver”) motiveerde met zijn preken tal van gemeenteleden tot verzet. “Beurzen” van de LO waar onderduikers werden uitgewisseld vonden in gereformeerde kerken plaats. LO-medewerkers ruilden daar voedselbonnen onder het mom van kerkenraadsvergadering: bij onraad werden de bonnen door bijbels vervangen en ging het gesprek over geestelijke zaken zolang dat nodig was. Van de zes mensen die leiding gaven aan de Landelijke (!) Knokploegen waren vijf gereformeerd. Dankzij gereformeerde kosters fungeerden preekstoelen als wapenopslagplaats.
Waar de grootste verzetsorganisatie van ons land wordt gereduceerd tot acties van individuen op lokaal niveau wordt ernstig tekort gedaan aan het principiële karakter en de landelijke betekenis ervan.

S.E. Scheepstra, Kampen,
Bestuurslid St. Herinnering LO-LKP “

Zij laat ons verder weten:
“Anderen reageerden in dezelfde sfeer. Maar geen van deze reacties-met-corrigerende-feiten werd geplaatst.

Op za. 23 mei j.l. schreef redactielid Monic Slingerland (die als kind gereformeerd was maar later katholiek werd) dat op de berichtgeving van 16 mei veel reacties kwamen. En die konden natuurlijk niet allemaal geplaatst worden. Het verbaast haar (en andere redactieleden) dat katholieken en hervormden wel wisten dat hun kerk niet zo dapper was indertijd, maar gereformeerden die constatering minder goed verdragen.
Let wel: de weergave van Slingerland doet het voorkomen alsof de presentatie in Trouw op feiten berust (het gebrekkige beeld dat aan Bank werd ontleend wordt een “nuchtere analyse” genoemd) terwijl “felle” reacties van betrokken lezers tot hun subjectieve beleving worden gereduceerd, als ware het een verwerkingsprobleem. Zij heeft geen affiniteit met (de geschiedenis van) de gereformeerde kerken en gaat klakkeloos voorbij aan de mogelijkheid dat het juist dat gebrek aan kennis is dat haar verbazing veroorzaakt.
Vervolgens nodigt Slingerland lezers uit om te reageren op de vraag of ook zij zich “gekwetst voelen” door wat zij kwalificeert als “het bommetje van Bank”.
Antwoorden op die vraag mochten ook nu weer slechts ca. 150 woorden tellen. Een keuze daaruit zou op wo. 27 mei worden geplaatst.
Eerst hoopte ik even dat ook de eerder bij Trouw binnengekomen reacties langs deze weg alsnog voor plaatsing in aanmerking zouden komen.
Later drong door dat deze vraagstelling wellicht juist bedoeld kon zijn als legitimatie om die eerdere stukken ongebruikt opzij te leggen.
Daarom reageerde ik opnieuw in ca. 150 woorden, nu als volgt:

Loos alarm
Hoezo “bommetje”? Bank bestudeerde synodeleden maar zag kennelijk de kerken en hun leden over het hoofd. Dat is geen bommetje maar een blundertje en dus loos alarm. De neiging tot wegkijken was sterk, ook bij gereformeerden. Dat is bekend en begrijpelijk. Maar de grootste verzetsorganisatie, de LO (Landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers) met gewapende tak LKP (Landelijke Knokploegen) ontstond in gereformeerde kring, had overwegend gereformeerde medewerkers, vergaderde in gereformeerde consistories en verborg, dankzij gereformeerde kosters, wapens e.d. onder gereformeerde preekstoelen.
Gedenkboek Het Grote Gebod vermeldt personalia van 1671 LO-LKP medewerkers die het leven verloren, zie www.LO-LKP.nl (deel 2 pag. 617-642). Daarvan waren 495 hervormd, 345 katholiek en 614 gereformeerd.
Je zult maar zonder vader, opa of ander familielid, of met hun oorlogstrauma’s, zijn opgegroeid en in Trouw (!) moeten lezen dat de principiële kant van hun verzet weinig om hakken had. En daar overheen deze vraag of dit pijn doet….? Schrijnender kan het niet.
Drs S.E. Scheepstra, Kampen
theoloog en bestuurslid St. Herinnering LO-LKP.”

Maar ook deze reactie werd niet geplaatst.
Het is de zoveelste keer dat Trouw er blijk van geeft niet goed geinformeerd te zijn over het klimaat en de denksfeer waaraan de krant zelf ontsproten is, en weigert om correcties op onvolledige en onevenwichtige berichtgeving aan lezers door te geven. Zo wordt “verzetsgeschiedenis” herschreven met meer aandacht voor emoties-van-nu dan voor feiten-van-toen. Dat levert een onjuist beeld op.”

aldus Joke Scheepstra.

Nu zelfs op een open brief hierover aan eindredacteur C. van der Laan niet inhoudelijk werd gereageerd menen wij er goed aan te doen hierover op deze plaats te berichten.