Zelfs voor naoorlogse generaties moet het bijna vanzelfsprekend zijn om prins Bernhard vooral te associ?ren met de Tweede Wereldoorlog. Tot in zijn laatste levensjaren waren de indringendste beelden van de prins steevast te zien bij herdenkingsplechtigheden. Het prominentst was hij aanwezig bij defil?s, waar hij oud-strijders vol trots en bewondering aan zich voorbij zag marcheren.
De Tweede Wereldoorlog bracht Bernhard bijna onsterfelijke roem. Bij de bevrijding van Nederland werd hij als een held toegejuicht. Gekleed in gevechtstenue zat hij aan het stuur van een jeep, die met de geallieerden vanuit het zuiden oprukte. Overal waar hij kwam wapperden de rood-wit-blauwe en oranje vlaggen.
Bliksemcarri?re
De oorlog gaf Bernhard de kans ver uit te stijgen boven de bescheiden rol, die bij zijn hoedanigheid van prins-gemaal paste. Tijdens zijn verblijf in Londen van 1940 tot 1944 maakte hij een militaire bliksemcarri?re en klom hij in korte tijd op van kapitein tot luitenant-generaal van de landmacht. In september 1944 benoemde de geallieerde opperbevelhebber Eisenhower hem tot bevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten.
Schoonmoeder
Na de oorlog werd duidelijk dat de prins zijn snelle loopbaan vooral te danken heeft gehad aan zijn schoonmoeder, koningin Wilhelmina, die haar invloed naar hartelust aanwendde om hem in rang op te stuwen. Van koningin Wilhelmina is bekend dat zij tijdens haar ballingschap in Londen meer op het inzicht van haar jonge schoonzoon vertrouwde dan op de kennis van de Nederlandse ministers. Hoe beter zijn relatie met Wilhelmina in die jaren werd, hoe dichter Bernhard de militaire top naderde.
Ook op ander terrein deed de prins in de oorlogsjaren van zich spreken. Zo was hij boodschapper tussen de Nederlandse regering in Londen en de Amerikaanse president Roosevelt in het Witte Huis. In 1944 werd hij afgevaardigd naar Washington voor de ondertekening van het verdrag over het Militair Gezag, dat na de bevrijding de schakel moest worden tussen de geallieerde militaire leiding en de burgerlijke autoriteiten.
Montgomery
Een van de grote verdiensten van prins Bernhard was, dat hij erin slaagde de verschillende verzetsgroepen in bezet Nederland samen te smeden tot ??n leger. Als hoofd van de inlichtingendienst beschikte Bernhard over betrouwbare informatie, die hij steeds trouw doorgaf aan veldmaarschalk Montgomery, met wie hij overigens op allesbehalve vriendschappelijke voet stond.
Prins Bernhard hield Montgomery verantwoordelijk voor de bloedige Slag om Arnhem, die voor de geallieerden uitliep op een dramatische mislukking. Volgens Bernhard was Montgomery verantwoordelijk voor het fiasco, omdat hij de waarschuwingen van de Nederlandse inlichtingendienst niet serieus had genomen. “Als hij ons had geloofd, zou Arnhem geen drama maar een overwinning geworden zijn”, merkte de prins daar later over op tegen de biograaf Alden Hatch.
Gretig
Prins Bernhard speelde een ondergeschikte rol toen de oorlog uitbrak, bij de bevrijding was hij een held met een vooraanstaande positie. Zijn droomstart in Londen bood hem bij terugkeer in Nederland kansen die hij anders nooit zou hebben gekregen en waarvan hij gretig gebruik maakte. Later zou hij in een terugblik op zijn oorlogsjaren verklaren dat hij zich destijds ‘over het paard getild’ voelde, maar toen was het kwaad al geschied en had hij zijn vingers gebrand in de Lockheed-affaire.
Tegelijkertijd moet het voor prins Bernhard na de oorlog een bijna onmogelijke opgave zijn geweest om uit de schijnwerpers te treden en zich tevreden te stellen met een kleurloos bestaan als prins-gemaal. Hij was een oorlogsheld met een geweldige reputatie, kon bouwen op een kring van vrienden in de hele westerse wereld en genoot in eigen land een gezag waar weinigen aan konden tippen.
Uniform
Voor een man die in de oorlog tot grote hoogte wist te stijgen, moet het een smadelijke nederlaag zijn geweest om na de Lockheed-affaire zijn militaire functies neer te leggen en zijn uniform in de kast te laten liggen. Tot zijn opluchting kreeg hij tien jaar geleden weer toestemming om in het openbaar in zijn legertenue te verschijnen.
Eindelijk was hij weer terug op de voorgrond als de oorlogsheld van weleer. De toejuichingen van oorlogsveteranen zullen hem als muziek in de oren geklonken hebben. Hoe zou prins Bernhard zijn geweest zonder zijn glorieuze oorlogstijd? Het is bijna niet voor te stellen.
Bron: Brabants Dagblad
