Documentatiegroep '40-'45

Osendarp won in Berlijn achter de ongenaakbare Amerikaan Jesse Owens en Ralph Metcalfe het brons op de 100 en 200 meter. Een derde medaille, op de 4 x 100 meter estafette, ging de mist in doordat het stokje uit zijn hand werd getikt. Twee jaar later werd hij Europees kampioen op de sprintafstanden.

In de stralende zon volgden ‘s middags de ceremoniële plechtigheden bij het Nationaal Indisch Monument, ter ere van de 57ste verjaardag van de bevrijding. De herdenkingsdag begon in het Nederlands Congres Centrum, waar oud-minister Sorgdrager het gezelschap toesprak. Daarna verplaatsten de deelnemers, de meesten van Indische afkomst, zich naar het monument aan de Professor Teldersweg. De Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 had zanger Boudewijn de Groot uitgenodigd om daar een voordracht te houden. Ruim 2000 belangstellenden luisterden naar het lied dat hij schreef voor zijn moeder, die hij niet heeft gekend. Krans Onder de aanwezigen waren premier Balkenende en staatssecretaris Ross-van Dorp (Volksgezondheid, Welzijn, Sport), die een krans legden. Ook de ambassadeur van de Verenigde Staten en vertegenwoordigingen van Groot-Brittannië en Australië waren aanwezig. Voorzitter A. Folmer van de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 ziet sinds 1995 de belangstelling groeien voor wat bevrijdingsdag is voor Indische Nederlanders. Dat komt volgens haar doordat steeds meer Indische Nederlanders van de tweede en derde generatie interesse krijgen in hun geschiedenis. Die mensen kunnen makkelijker praten en lezen over de bezetting en de kampen, probeerde Folmer de aandacht te verklaren. De 17-jarige Gilius Grutterink verzorgde dit jaar de bijdrage van het Vrijzinnig Christelijk Lyceum. Bij het Indisch Monument las hij aangrijpende passages voor uit het dagboek van zijn opa, die door de Japanners aan de Birmaspoorlijn te werk was gesteld. De Haagse middelbare school heeft het monument geadopteerd. De leerlingen verzorgen niet alleen de voordracht, maar helpen ook elk jaar met de kransleggingen.

De beroemde PT 109 ligt op een diepte van 365 meter, onthulde woensdag National Geographic. Aan de boot kleeft een heldenverhaal. Het schip werd in 1943 tot zinken gebracht door de Japanners. Kapitein Kennedy verloor twee bemanningleden, maar hijzelf en tien andere matrozen overleefden de aanval door zich vast te klampen aan een drijvend wrakstuk en naar de kust te zwemmen.

De pastoor en zijn medewerkers boden Hartog, Jacoba en hun aangenomen dochter Liesbeth uiteindelijk bijna twee jaar een veilige onderduikplaats. Zijlmans, die pastoor was van de St. Alphonsusparochie in Beneden-Leeuwen, krijgt donderdag postuum een Yad Vashem-onderscheiding. De staat Israël eert op deze wijze niet-joodse mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog vaak met gevaar voor eigen leven joodse medeburgers hebben gered of hebben proberen te redden.

In het gevecht op 19 december 1941 lieten zeven bemanningsleden het leven. Op initiatief van het ’Comit? Nabestaanden Onderzeeboten’ is sinds eind 2001, met ondersteuning van de Koninklijke Marine, maritiem historisch onderzoek gepleegd naar de exacte positie waarin de onderzeeboot is gezonken. Een maand geleden werd de boot gelokaliseerd in een positie op ongeveer 35 mijl ten noordoosten van Kota Baharu, nabij de oostkust van Maleisië.

Helm baseerde de reportage onder meer op nieuw ontdekte documenten en interviews met ooggetuigen die van de geldzucht van de nazileider op de hoogte waren. Helm laat weten dat de documentairemakers overtuigend materiaal hebben opgedoken waaruit het beeld is ontstaan van een wegkwijnende artiest die schreeuwde om erkenning. ,,Hij moest en zou persoonlijk aanzien en macht vergaren”, aldus Helm.

De rechter achtte bewezen dat Negele in de Tweede Wereldoorlog bewaker was in de concentratiekampen Sachsenhausen en Theresienstadt. De in Roemenië geboren Negele reisde in 1950 met een Duits visum naar de Verenigde Staten, waar hij vijf jaar later staatsburger werd.

De schattingen van het aantal slachtoffers lopen uiteen van 5500 tot 12.000. „Als je zulke uiteenlopende cijfers hebt, weet je dat er meer werk verricht moet worden”, zegt William McIntosh, voorzitter van de stichting.

De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) verleende donderdag assistentie bij de inval en heeft een gedeelte van de partij meegenomen om te vernietigen.

Als tiener beschreef Hofstra de gebeurtenissen en het dagelijks leven tijdens de Tweede Wereldoorlog in tien schriften. Zij woonde ten tijde van de oorlog in Sneek en hield haar dagboek bij van mei 1940 tot mei 1946. Daarin is niet alleen aandacht voor persoonlijke omstandigheden, maar ook nationale en internationale gebeurtenissen komen aan bod. Hitler, bommen, het leven op school en ook de jodenvervolging worden beschreven. In het verslag zijn veel documenten, knipsels, foto’s en kleine voorwerpen opgenomen zoals een ingenaaide mitrailleurkogel, winterhulpspeldjes en munten. ,,Dat maakt het een uniek document dat een goed beeld geeft van de Tweede Wereldoorlog”, aldus de woordvoerder van het museum.