Udenhout
Gabriël Doreleijers heeft ruim dertig jaar ervaring met vele soorten bommen en granaten. Maar het oorlogstuig dat deze week na ruim zestig jaar uit de Udenhoutse grond werd opgegraven, verbaasde zelfs de gepensioneerde explosievendeskundige van het leger.

Het gaat om Duitse Nebel-eihandgranaten, type 42. 69 stuks kwamen tot nu toe boven de zandberg uit. „Een uitzonderlijke vondst. Wat ik hier aantref, vind ik behoorlijk indrukwekkend“, stelt Doreleijers die namens het bergingsbedrijf Heijmans/EMW de verantwoording heeft over de gevonden explosieven.

Op het industrieterrein tussen de Kreitenmolenstraat en Industrieweg hapt de graafmachine met regelmaat brokken zand uit de grond. De machinist is extra beveiligd. Ramen en ombouw van zijn graver zijn bepantserd. „In feite kan er weinig gebeuren“, weet Doreleijers. „Hier ligt alleen klein spul grote bommen zullen we niet tegenkomen.“

Toch moet het flink gespookt hebben op die 16e september 1944. Zeven Engelse Typhoon- jachtbommenwerpers van het 542-squadron namen in drie sessies de volgeladen Duitse munitietrein met hun 20 mm- mitrailleurs onder vuur. Twee dagen daarvoor had een Typhoon-fotoverkenner van de RAF de trein tussen Den Bosch en Udenhout opgespoord. In de nacht van 16 op 17 september zou de trein naar een onbekende bestemming vertrekken. Om 11.30, 13 en 14.50 uur voerden de Typhoons hun precisieaanvallen uit. De ontploffingen waren zo hevig, dat de trein twee dagen later nog in brand stond. Kapspanten van locomotief en de dertig wagons werden een kilometer verderop teruggevonden.
De Tilburgse brandweerman Antoon Dekkers liet tijdens het blussen het leven.
De Duitse trein bleek bevoorraad uit de munitiedepots van Gilze-Rijen en Tilburg.

„Ik durf te garanderen, dat als je hier over honderd jaar weer in de buurt gaat graven, je n?g munitierestanten tegenkomt“, aldus Doreleijers. „Niet alle munitie van die trein is namelijk ontploft, maar door de inslagen ver weggeslingerd.“

Granaten
Na ruim een week graven heeft bergingsbedrijf Heijmans/EMW naast de 69 handgranaten, brisantgranaten, brisantpantsergranaten en 1100 restanten munitie opgegraven en geborgen in speciale containers.
Ook 2 kilogram klein-kalibermunitie werd inmiddels ’gezeefd’ en veilig in kisten opgeborgen.
De munitie die de zandgrond prijsgeeft, is veelal geoxideerd, maar daarom niet minder gevaarlijk. Door de combinatie van zandgrond en de wisselende stand van het grondwater zijn de projectielen aangekoekt roestig.
 
„De ontstekingen blijven natuurlijk gevaarlijk. Daar moet je ?ltijd voorzichtig mee omgaan“, weet Doreleijers, die zijn opleiding genoot bij de Explosieven Opruimings Dienst.
Tot nu toe werd uitsluitend Duitse munitie gevonden.
„Ik verwacht ook geen Engelse granaten te bergen. De Typhoons schoten die trein met hun granaten in brand dat spul is gewoon verpulverd.“ De munitie die in Udenhout tot nu toe is aangetroffen, zit op een diepte van ruim een meter. „We zijn hier nog wel een week of drie bezig, voordat het terrein helemaal gezuiverd is.“

Als alle munitie in de containers is opgeslagen, beslist de Explosievendienst waar het wordt vernietigd. Daarvoor zijn in Tilburg vijf plaatsen aangewezen. Het is ook niet uitgesloten dat naar de Loonse en Drunense Duinen wordt uitgeweken. Als het gereinigde terrein is vrijgegeven, zal boomkwekerij Weijtmans het in gebruik gaan nemen.

DE FEITEN

  • Het terrein rond de Kreitenmolenstraat en Industrieweg in Udenhout wordt munitievrij gemaakt voor boomkwekerij Weijtmans.
  • Na het opblazen van een Duitse munitietrein door Engelse Typhoon-bommenwerpers (foto) in 1944, is de grond verontreinigd.
  • Het bedrijf Heijmans/EMW heeft ruim een maand nodig om de bodem grondig te saneren.
  • De gevonden munitie wordt in beveiligde containers opgeslagen en later op een nader te bepalen plaats vernietigd.
  • De munitie wordt door een bepantserde graafmachine uit de grond gehaald.