AMSTERDAM – "We zijn erg geschrokken van wat er vorig jaar is gebeurd”, zegt de Marokkaanse Nadia Mabrouk over de verstoringen van de dodenherdenking in 2003. Reden voor haar om in actie te komen. Mabrouk coördineert dit jaar de vele bijdragen van allochtonen tijdens het programma van de dodenherdenking in het Amsterdamse stadsdeel de Baarsjes. Daar scandeerden Marokkaanse jongeren vorig jaar ‘joden moeten we doden’ en een paar blokken verderop zou na afloop van de plechtigheid door een groepje jongens van dezelfde afkomst met kransen en bloemstukken gevoetbald zijn. "Die verstoringen waren voor overheden en organisaties een reden om meer aandacht te besteden aan wat er tijdens de oorlog is gebeurd. Want vaak zorgt onwetendheid ervoor dat jongeren geen respect hebben voor gevoeligheden.”
Om die onwetendheid weg te nemen, speelde de Tweede Wereldoorlog de afgelopen weken een hoofdrol tijdens de geschiedenislessen op scholen in Amsterdam-West. In jongerencentra werden films vertoond over de betrokkenheid van allochtonen bij de Tweede Wereldoorlog, er werden discussiebijeenkomsten georganiseerd en een bus vol Marokkanen reisde af naar het Zeeuwse Kapelle Bieselingen waar negentien graven herinneren aan de gevechten die Marokkaanse strijdkrachten hebben geleverd tegen de Duitse bezetter.
Voorlichting is volgens ‘ras-Amsterdammer’ Enrico Bartens erg belangrijk bij het betrekken van Marokkanen bij het herdenken van de Tweede Wereldoorlog. Hij bracht het boekje Mo ’40-’45 uit. Daarin staat dat het voor Marokkanenbelangrijk is om te herdenken, omdat ook hun voorvaderen een felle strijd hebben geleverd tegen de Duitsers. Hij heeft op die manier tientallen Marokkaanse jongeren gemobiliseerd om vanavond met de stille tocht mee te lopen en op de Dam kransen te leggen.
Zou respect voor miljoenen slachtoffers niet vanzelfsprekend moeten zijn? "Ja tuurlijk!”, zegt Bartens. "Maar de strijd in Palestina wordt er toch steeds weer bijgehaald. Ik probeer dat er niet bij ze uit te halen. Het gaat mij erom ze bewust te maken van wat er precies is gebeurd, ook met de Marokkaanse geallieerden. Laatst zei een Marokkaanse gozer: ‘Fuck man, ik kan ergens trots op zijn!’ D?t vind ik belangrijk.”
Het is volgens Mabrouk echter niet voor het eerst dat de Marokkaanse gemeenschap een rol speelt tijdens de dodenherdenking. Maar vanavond wordt daar in heel Amsterdam echter nog meer de nadruk op gelegd. De Unie van Marokkaanse Moskeeën Amsterdam en Omstreken heeft bijvoorbeeld alle moskeebesturen en imams in de hoofdstad opgeroepen dit jaar hun deuren te openen voor niet-moslims en gevraagd hun preken te wijden aan de thema’s vrijheid en vrede. De moskeeën hebben daar volgens de unie enthousiast op gereageerd.
Grote rol
Ook tijdens de herdenkingsplechtigheden spelen (jonge) Marokkanen op eigen initiatief een grote rol. Zo lezen ze de namen voor van Marokkaanse piloten die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld, houden ze toespraken en leggen ze kransen.
Het Nationaal Comit? 4 en 5 mei is blij met de betrokkenheid van de Marokkaanse gemeenschap bij de dodenherdenking. "Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie heeft vorige week een prachtig verslag geschreven over de rol van Marokkannen, Antillianen, Surinamers en Turken in de Tweede Wereldoorlog. Voor hen geldt simpelweg dat ze ook kunnen herdenken”, zegt woordvoerder Onno Kronenburg. "Bovendien kan de Marokkaanse gemeenschap nu laten zien dat ze wel respect hebben voor de oorlogsslachtoffers.”
Volgens Nadia Mabrouk is het niet zo dat Marokkanen zichzelf hiermee alleen maar in een beter daglicht willen stellen. Het gaat volgens haar om het herdenken van alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog ?n het tonen van respect voor universele waarden zoals vrede, vrijheid en democratie. "Maar misschien dat autochtone Nederlanders nu wel inzien dat die Marokkanen best meevallen.”
Verschenen in SP!TS op dinsdag 04 mei 2004.
