Veertig jaar hield de joodse Salomon Perel zijn geheim voor zich. Als veertienjarige jongen sloot hij zich tijdens de Tweede Wereldoorlog aan bij de Hitlerjugend. Om te overleven. Na de oorlog trok hij naar Israël, waar hij een gezin stichtte. Maar zijn nationaal-socialistische persoonlijkheid bleef hem parten spelen, totdat hij zijn levensverhaal in een boek vertelde. Daarvan werd een theaterstuk gemaakt, Je zult leven, dat vandaag in de Cammeleur in Dongen wordt opgevoerd. Docent Gijs Smulders van het Cambreurcollege vroeg Perel om het verhaal zelf aan de leerlingen te komen vertellen. Een Nederlandse primeur, want tot nu toe had Perel enkel nog in Duitsland voor de klas gestaan. De leerlingen van vwo-4 van het Cambreurcollege mochten gisterochtend als eersten het verhaal beluisteren. Saillant detail: uitgerekend gisteren was de eerste dag van het uitwisselingsbezoek van leerlingen van gymnasium Altlünen uit Lünen, nabij Dortmund (D). Voordat de les begint, heeft Salomon Perel nog zo zijn twijfels: "Ik ben benieuwd hoe de Nederlandse jeugd reageert op een verhaal uit de geschiedenis. Nederland was bezet, maar tegelijkertijd waren er ook collaborateurs. Ik vraag me af of het ze wel interesseert. Duitse kinderen zijn altijd geïnteresseerd. Die willen weten wat hun opa in de oorlog deed." Maar als Perel voor de klas staat, komt hij al snel op gang. "We kunnen alleen uit de geschiedenis leren wat er destijds fout ging, om te voorkomen dat jullie generatie dezelfde fouten maakt. Want je ziet steeds vaker weer symbolen en leuzen uit die tijd opduiken." Er ontspint zich een verhaal over hoe de in Duitsland geboren Salomon via Polen en een Russisch weeshuis in Duitse handen viel. Zijn ouders werden in een getto ondergebracht. "Toen ik vluchtte, zei mijn vader: ‘Blijf altijd jood, geloof in God en God zal je bijstaan’. Mijn moeder zei ‘Du sollst leben’, je zult leven. Ik kwam bij de Hitlerjugendschule terecht. Een soldaat vroeg me naar mijn afkomst. Als ik toen de raad van mijn vader had opgevolgd, was ik meteen dood geweest. Maar ik had de woorden van mijn moeder in mijn hoofd. Vanaf dat moment was ik Jupp Perjell, Volksdeutscher."
Ademloos luisteren de Dongense en Duitse scholieren naar de verhalen. Over hoe hij een keer bijna werd verkracht door een kamergenoot en zijn besnijdenis werd ontdekt, over hoe hij stiekem ‘s-nachts een jodenster op het beslagen raam van de slaapzaal tekende en over de lessen die hij kreeg in hoe joden eruit zagen. Maar het bedrog van Perel werd niet ontdekt. "Maar ik ging me wel identificeren met het nationaal-socialistische gedachtegoed. Ik als jood werd toen een echte nazi." Na de oorlog vertrok Salomon Perel naar Israël. "Maar er ging n?g iemand met me mee. Ik kon niet loskomen van de nazistische Jupp. Het was zo’n traumatische en problematische ervaring, die m?est eruit. En daarom schreef ik het boek. Dat was een enorme opluchting."
