De spullen waar het om gaat, van ‘matrassen met houtwolvulling’ en operatielampen tot bestek en ijzeren klaptafels, zijn in 1949 in het openbaar verkocht. ‘Huisraad van de duivel’ werd de inboedel genoemd van het voormalige Duitse concentratiekamp en (na de oorlog) interneringskamp voor collaborateurs. Volgens Van den Eijnde zijn de spullen vooral in Vught en omgeving terechtgekomen. Niet als macabere kampsouvenirs, maar gewoon als goedkope gebruiksvoorwerpen die mensen in de tijd van wederopbouw, zo vlak na de oorlogsjaren, goed konden gebruiken.
Hulp
Bij de speurtocht krijgt Nationaal Monument Kamp Vught hulp van het populaire tv-programma Spoorzoeker van Omroep Brabant. Patrick Timmermans van Erfgoedhuis Noord-Brabant is projectleider van Spoorzoeker. "Wij maken dit programma samen met de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek. We doen historisch onderzoek, en laten de kijker zien hoe dat in zijn werk gaat. Het resultaat is niet het belangrijkste, maar toch hebben we tot nu toe al aardige dingen ontdekt. In Cuijk vonden we een stuk van een Romeinse weg, in Breda een stukje van een legerkamp uit 1637. En we hebben de leeftijd van een 17e-eeuwse boerderij aan de Wijststraat in Heesch precies vastgesteld."
Collecte
Met name de reconstructie van het huwelijk van een Duitse militair met een Eindhovense in 1940 maakte veel los bij kijkers. Timmermans: "We zijn met Nationaal Monument gaat praten omdat wij ook aan ‘Vught’ aandacht wilden besteden. Aan dit project doen we graag mee om eens te kijken of je zo tot een museale collectie kunt komen. Daarvoor roepen we wel de hulp in van mensen die misschien nog spullen in huis hebben, die iemand kennen met spullen uit het kamp, of die indertijd bij de veiling of op de kijkdagen zijn geweest."
Er is een catalogus met maar liefst 2793 geveilde gebruiksvoorwerpen en inventarisstukken van het voormalige concentratiekamp Vught en het latere interneringskamp. Bekend is dat ongeveer 650 mensen spullen hebben gekocht, en dat de opbrengst van de inboedel, ongeveer 150.000 gulden, naar de Stichting 1940-1945 ging. Timmermans: "We willen ook onderzoeken waarom de Dienst Domeinen, eigenaar van het kamp, precies tot een veiling overging. Waarschijnlijk niet voor het geld. Men wilde gewoon van de spullen af."
Of het ‘vrachtwagens vol’ zijn die terugkomen, is zeer de vraag. Timmermans en Van den Eijnde verwachten dat het niet eenvoudig is de ‘huisraad van de duivel’ op te sporen. "De spullen zijn waarschijnlijk moeilijk herkenbaar, ook doordat ze andere functies hebben gekregen. En het is een hele tijd geleden, wat de kans veel kleiner maakt dat voorwerpen nog in gebruik zijn. Tenslotte weet je niet of mensen ermee te koop willen lopen dat ze thuis spullen hebben staan uit het concentratiekamp Vught", aldus Timmermans.
Stempels
Van den Eijnde hoopt desondanks op veel respons. "Ik verwacht dat meubilair en andere gebruiksvoorwerpen stempels of andere kenmerken dragen van het kamp." Het is de onderzoekers overigens niet alleen te doen om spullen die in 1949 zijn geveild. Van den Eijnde: "We weten dat tevoren veel andere spullen uit het kamp zijn verdwenen. Ook daar hebben we belangstelling voor. We hopen op materiaal waar we eens een expositie aan kunnen wijden of materiaal dat aanknopingspunten geeft voor nieuw onderzoek."
Wie beschikt over spullen uit Kamp Vught, of over informatie daarover, kan reageren naar patricktimmermans@erfgoedbrabant.nl (tel. 073-6156277) of els.vandermeer@nmkampvught.nl (tel. 073-6587065).
In Konzentrationslager Herzogenbusch, zoals Kamp Vught officieel heette, zaten tussen januari 1943 en september 1944 31.000 mensen korte of langere tijd opgesloten.
Onder de gevangenen waren 15.000 joden. Verder herbergde het kamp onder anderen politieke gevangenen, verzetstrijders, zigeuners, homoseksuelen, zwarthandelaren en criminelen.
In het kamp vonden minstens 729 mensen de dood. Van hen werden 329 geëxecuteerd.
Na de Tweede Wereldoorlog was Kamp Vught onder meer enkele jaren interneringskamp voor collaborateurs.
Op het terrein van het kamp staan nu een gevangenis, -het Molukse woonoord Lunetten, twee kazernes, en het -Nationaal Monument Kamp Vught.
2003
