Deze site wordt met ingang van 1 december 2002 onderhouden door vrijwilligers van de Documentatiegroep '40-'45

De webmaster van deze site, Alexander van Gurp, is helaas overleden op 17 augustus 2002.
De site wordt vanaf heden onderhouden door vrijwilligers van de Documentatiegroep '40-'45
Bedankt,

John van Gurp

Pas uw bookmarks aan!

 

flagEnglish

 
 DWANGARBEIDERS NEDERLAND - WO II
 
Deze site wordt in stand gehouden en gefinancieerd door vrijwilligers.
Financiële bijdragen worden ook verstrekt door Stichting 1940 - 1945.
Voor inlichtingen: Webmaster

 

Laatste wijzigingen:

Adressen

5/7/02

Arbeidsinzet

10/7/99

Compensatie

30/1/02

Literatuur - Links

5/7/02

Oproepen

automatisch

Arbeitserziehungslager

20/10/98

Oorlogsgraven

15/12/98

Werkgevers

25/6/02

Letter to Susan

31/12/98

 

  

Dwangarbeidersmonument in het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum te Overloon
(Photo: Jan van der Vlies)
 
DWANGARBEID 1940-1945
Ruim 500.000 Nederlanders werden gedwongen tewerkgesteld in Duitsland.
Meer dan 30.000 van hen kwamen om door honger, ziekte, mishandeling en oorlogsgeweld.
 
Straks gaan we weer terug naar heden,
En hoe men 't wendt en keert of plooit,
Wij zullen veel moeten vergeven,
Vergeten echter doen we nooit
 
Wim de Vries

 

 
WELKOM!
 
 
Op 28 februari 1941 kondigde de rijkscommissaris Seyss-Inquart de verordening af "betreffende de verpichting tot het verrichten van diensten en de beperking ten aanzien van het veranderen van betrekking." Deze verordening, geheel in strijd met het volkenrecht, vormde de basis voor de arbeidsinzet in Nederland, de verplichte tewerkstelling in nazi-Duitsland en de bezette gebieden. Aanvankelijk vond deze plaats via de Nederlandse arbeidsbureaus die allerlei dwangmiddelen hadden om met name werklozen te ronselen.
 
Nadat eind 1941 de Duitse kansen door geallieerde successen slechter werden, werd het beleid gewelddadiger. Bedrijven werden uitgekamd, jonge mannen jaargangsgewijs opgeroepen en tenslotte vonden razzia's en klopjachten plaats. Meer dan 10 miljoen buitenlandse dwangarbeiders verbleven tussen 1939 en 1945 in Duitsland en de door Duitsers bezette gebieden. Ruim een half miljoen van hen waren Nederlanders. Als gevolg van slechte huisvesting, gezondheidsproblemen, arbeidsongevallen of bombardementen kwamen er, naar schatting van het Rode Kruis, 30.000 landgenoten om het leven. Een onbekend aantal kwam terug met blijvend lichamelijk of psychisch leed.
 
Velen ondergingen ondenkbaar leed in Arbeitserziehungslager, concentratiekampen voor dwangarbeiders. In mei 1944 zei Kaltenbrunner, het hoofd van de Sicherheitspolizei, over Arbeitserziehungslager: "Die Arbeitsbedingungen und Lebensverhältnisse für die Insassen sind im allgemeinem härter als in einem Konzentrationslager." (De arbeidscondities en levensverhoudingen voor de gevangenen zijn over het algemeen erger dan in een concentratiekamp.) Het heeft lang geduurd voor er beseffing kwam voor het lijden en de ontberingen die dwangarbeiders in Duitsland ondergaan hadden. Deze beseffing werd verwezelijkt op 19 mei 1996 met de onthulling van het dwangarbeidersmonument in het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum in Overloon.
 
 
Deze website bevat informatie over de volgende onderwerpen, verband houdend met de dwangarbeid die door nazi-Duitsland in de bezette gebieden werd ingesteld gedurende de Tweede Wereldoorlog.
De tewerkstelling van buitenlandse arbeiders in nationaal-socialistisch Duitsland gedurende de periode 1939-1945 vertegenwoordigt the grootste massa-inzet van dwangarbeiders sinds het einde van de slavernij gedurende de 19de eeuw. Uit betrouwbare bronnen blijkt dat in Augustus 1944, 7,8 millioen arbeiders en krijgsgevangenen betrokken waren in de arbeidsinzet in Duitsland en verder ongeveer 500.000 hoofdzakelijk buitenlandse concentratiekampgevangenen. Als een gevolg hiervan waren circa 30% van alle werkers in het Derde Rijk buitenlanders die als dwangarbeiders weggevoerd waren. Als u meer wilt lezen over het beleid en de praktijk van het Duitse naziregime op het gebied van dwangarbeid, gaat u dan naar Arbeitseinsatz waar u uitgebreide Engelstalige artikelen over dit onderwerp kunt vinden.
  
Arbeitserziehungslager (AEL), concentratiekampen voor dwangarbeiders. Ofschoon over het algemeen onbekend, hebben veel dwangarbeiders erg geleden en ontberingen ondergaan in Duitse strafkampen, officieel Arbeitserziehungslager geheten. In mei 1944 zei Kaltenbrunner, hoofd van de Sicherheitspolizei, over AEL's: "De arbeidscondities en levensverhoudingen voor de gevangenen zijn over het algemeen erger dan in een concentratiekamp". Volledige, geillustreerde artikelen kunt u vinden door te klikken op Arbeitserziehungslager. Via deze pagina kunt u zowel engels- als nederlandstalige artikelen bereiken.
  
De Oorlogsgravenstichting in Nederland zorgt niet alleen voor de graven van oorlogsslachtoffers in Nederland en in vele andere landen, maar onderhoudt ook een register van namen van oorlogsslachtoffers van wie de laatste rustplaats onbekend is. Dit is van speciaal belang voor personen die naar vermiste familieleden of vrienden zoeken. Zie ook de desbetreffende pagina (Oproepen) op deze website.
 
A Letter to Susan geeft een engelstalige beschrijving van de ervaringen van een ex-dwangarbeider in een Duitse fabriek en in werk- en strafkampen, oorspronkelijk een brief die de auteur in 1983 aan zijn dochter schreef. Omdat de inhoud gebaseerd is op memoirs opgetekend direct na de oorlog, kunnen de feiten als zeer nauwkeurig worden beschouwd.
Adressen voor hulpverlening en informatie. Sommige Nederlandse dwangarbeiders komen in aanmerking voor financiële en andere hulp. Deze hulp wordt verzorgd door een aantal verschillende instanties. Om uit te vinden wie wat doet, klikt u dan op adressen. U kunt dan ook adressen van buitenlandse dwangarbeiders-organisaties vinden.
Informatie voor ex-dwangarbeiders die recht menen te hebben op financiële compensatie uit het Duitse "Erinnerung, Verantwortung, Zukunft"-fonds, is te vinden door op compensatie te klikken.
Opsporing van vermiste ex-dwangarbeiders en andere burger-oorlogsgetroffenen. Een van de belangrijkste functies van deze website is het verlenen van hulp bij het opsporen van vermiste of overleden burger-oorlogsgetroffenen, zoals voormalige dwangarbeiders. (Volgens gegevens van het Rode Kruis zijn van de circa 500.000 dwangarbeiders die naar Duitsland gestuurd werden, meer dan 30.000 niet teruggekeerd.) Over het algemeen komen deze verzoeken van nabestaanden, zoals kinderen en zelfs kleinkinderen, maar ook van historici. Recente verzoeken om inlichtingen worden in de Nieuwsbrief afgedrukt. Ze kunnen ook gevonden worden door te klikken op oproepen. Om het zoeken te vereenvoudigen bevat deze pagina een alphabetische lijst van namen die in de oproepen voorkomen. Deze dienst is kosteloos beschikbaar voor burger-oorlogsgetroffenen, hun familie en onderzoekers. Om het zoeken naar ex-dwangarbeiders te vereenvoudiger is een lijst met de namen van alle werkgevers die in de oproepen vermeld worden toegevoegd.
  
Literatuur op het gebied van dwangarbeid gedurende de Tweede Wereldoorlog. Zowel in Nederland als in Duitsland is het onderwerp 'dwangarbeid' uitgebreid onderzocht. Mocht u geïnteresseerd zijn in dit onderzoek, klikt u dan op literatuur. Op deze pagina kunt u ook links vinden die betrekking hebben op de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in het algemeen.
    
Wist u ……….
dat al sinds 1996 een dwangarbeiders-website met nederlands- en engelstalige edities onderhouden wordt;
dat van april 1997 tot 20 januari 2002 in totaal 43439 personen de website hebben bezocht;
dat deze bezoekers afkomstig zijn uit meer dan 25 landen en alle wereldelen;
dat meer dan 100 Nederlandse en internationale websites en zoekprogramma's verwijzen naar de dwangarbeiders-website als enige bron voor informatie over dwangarbeid tijdens de Tweede Wereldoorlog, door middel van zogenaamde 'links';
dat de dwangarbeiders-website uitgebreide artikelen bevat over de arbeitsinzet en Arbeitserziehungslager, geschreven door bekende historici (Ulrich Herbert, Detlef Korte), vertaald van het Duits in het Engels;
dat de rubriek Oproepen alle oproepen vermeldt die sinds 1996 ingediend zijn (14 in '96; 27 in '97; 40 in '98; 69 in '99; 69 in 00; 84 in '01);
dat deze rubriek ook gebruikt wordt door regeringsinstellingen, historici, onderzoekers en auteurs;
dat een lijst met de namen van alle ex-dwangarbeiders, die in de oproepen voorkomen, ook inbegrepen is, zodat het gemakkelijk is om na te gaan of men 'gezocht' wordt;
dat oproepen geaccepteerd worden, ongeacht welke nationaliteit de aanvrager heeft;
dat een lijst van alle werkgevers, die in de oproepen vermeld worden, deel uitmaakt van deze rubriek;
dat sinds de bekendmaking van het compensatieprogramma van de Duitse regering en bedrijfsleven nieuwe informatie regelmatig is toegevoegd;
dat de website ook lijsten van adressen bevat van dwangarbeidersorganisaties, stichtingen en regeringsinstellingen in binnen- en buitenland;
dat zij die geinteresseerd zijn in oorlogsgetroffenen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen zijn, informatie over oorlogsgraven kunnen vinden op de website;
dat de dwangarbeiders-website geheel onderhouden wordt door vrijwilligers.
 
Commentaar en verzoeken voor inlichtingen zijn welkom.
Webmaster: Peter Krans
(Moeilijkheden met deze site graag rapporteren aan webmaster)
 
Bovenkant pagina 
[Arbeidsinzet] [Adressen] [Arbeitserziehungslager] [Compensatie] [Oorlogsgraven] [A Letter to Susan] [Literatuur] [Links] [Oproepen]
 

 

Site Meter