Wandelsportvereniging Flardinga
W.S.V. Flardinga is een kleine, maar hechte club.
De leden noemen zich langeafstandslopers en lopen gemakkelijk tochten van 60 kilometer.
Het bestuur wordt gevormd door Ary Kop (secretaris en leider), les Korpershoek (voorzitter) en Sjaak van der Ende (penningmeester).
Als wandelaars kunnen ze gebruik maken van het feit dat zij onopvallend overal in groepies kunnen verschijnen en alle gelegenheid hebben om strategische zaken als telefoonleidingen en opslagplaatsen te observeren.
W.S.V. Flardinga is een kleine, maar hechte club.
De leden noemen zich langeafstandslopers en lopen gemakkelijk tochten van 60 kilometer.
Het bestuur wordt gevormd door Ary Kop (secretaris en leider), les Korpershoek (voorzitter) en Sjaak van der Ende (penningmeester).
Als wandelaars kunnen ze gebruik maken van het feit dat zij onopvallend overal in groepies kunnen verschijnen en alle gelegenheid hebben om strategische zaken als telefoonleidingen en opslagplaatsen te observeren.
Wandelen en Geuzen bleven ook jaren later nog met elkaar verbonden.
Op 6 en 7 mei 1961 vond de "Bevrijdingstocht Ary Kop 1901 -1941" plaats.
Het embleem van deze wandeling was een oranje V (van Victory, denk aan het V teken van Churchill).
Deze wandeltocht werd georganiseerd door Leiden / Geuzenverzet.
Bij de onthulling van het Geuzenmonument op 13 maart 1983 heeft ook een wandeltocht plaatsgevonden.
Het was de openingstocht van de Wandelkring Rotterdam en liep door Vlaardingen en omgeving en kwam (uiteraard) ook langs het Geuzenmonument.
Op 6 en 7 mei 1961 vond de "Bevrijdingstocht Ary Kop 1901 -1941" plaats.
Het embleem van deze wandeling was een oranje V (van Victory, denk aan het V teken van Churchill).
Deze wandeltocht werd georganiseerd door Leiden / Geuzenverzet.
Bij de onthulling van het Geuzenmonument op 13 maart 1983 heeft ook een wandeltocht plaatsgevonden.
Het was de openingstocht van de Wandelkring Rotterdam en liep door Vlaardingen en omgeving en kwam (uiteraard) ook langs het Geuzenmonument.
Burgerwacht
Naast de wandelvereniging, is de burgerwacht een grote leverancier van leden aan de Geuzen.
De vrijwillige verdedigingsorganisatie waarvan de leden zich ‘s zaterdags ’s middags bekwamen in het gebruik van het geweer, kwamen bijeen op het terrein van Havenbedrijf Vlaardingen Oost.
‘s Zomers namen ze deel aan wandeltochten.
De Duitsers hebben de organisatie in 1940 verboden.
Naast de wandelvereniging, is de burgerwacht een grote leverancier van leden aan de Geuzen.
De vrijwillige verdedigingsorganisatie waarvan de leden zich ‘s zaterdags ’s middags bekwamen in het gebruik van het geweer, kwamen bijeen op het terrein van Havenbedrijf Vlaardingen Oost.
‘s Zomers namen ze deel aan wandeltochten.
De Duitsers hebben de organisatie in 1940 verboden.
Eerste Geuzenbericht
Op 18 mei 1940 schrijft Bernard IJzerdraat Geuzenbericht no.2, die tot doel had om Nederlanders wakker te schudden.
Het is gebaseerd op het principe van een kettingbrief :
"Schrijf elk bericht twee of meer keer volledig over met verdraaide hand.
Doe ongemerkt elk papiertje (ook dit exemplaar) toekomen aan een betrouwbaar Nederlander, die weer hetzelfde doet als gij.
Onderbreek deze actie nooit, ook al krijgt ge soms een bericht voor de tweede maal. Overal stellen we geheime agenten aan. Spoedig hoort ge meer.
Laat ieder deze geuzenplicht doen!".
Op 18 mei 1940 schrijft Bernard IJzerdraat Geuzenbericht no.2, die tot doel had om Nederlanders wakker te schudden.
Het is gebaseerd op het principe van een kettingbrief :
"Schrijf elk bericht twee of meer keer volledig over met verdraaide hand.
Doe ongemerkt elk papiertje (ook dit exemplaar) toekomen aan een betrouwbaar Nederlander, die weer hetzelfde doet als gij.
Onderbreek deze actie nooit, ook al krijgt ge soms een bericht voor de tweede maal. Overal stellen we geheime agenten aan. Spoedig hoort ge meer.
Laat ieder deze geuzenplicht doen!".
Leden
Onder het mom dat "iedere goede Nederlander Geus moet zijn", worden velen via vrienden en bekenden benaderd. Niet alleen in Vlaardingen, maar langs de hele Waterweg en (b.v. door familiebanden) ver daarbuiten, tot in Dordrecht toe.
Nieuwe leden dienen de Geuzeneed af te leggen.
Onder het mom dat "iedere goede Nederlander Geus moet zijn", worden velen via vrienden en bekenden benaderd. Niet alleen in Vlaardingen, maar langs de hele Waterweg en (b.v. door familiebanden) ver daarbuiten, tot in Dordrecht toe.
Nieuwe leden dienen de Geuzeneed af te leggen.
De Geuzeneed
“Ik beloof in deze ernstige tijden een goed Nederlands Geus te zullen zijn en mij geheel en onvoorwaardelijk te zullen houden aan de Geuzenwet en de commandantsvoorschriften.
Ik verklaar goed te vinden dat, zodra ik mijn belofte op enigerlei wijze schend, al mijn rechten en bezittingen overgaan op en ten bate van het Geuzenleger, of indien dit niet wordt opgeheven, op en ten bate van het Nederlandse staatsbestel”.
“Ik beloof in deze ernstige tijden een goed Nederlands Geus te zullen zijn en mij geheel en onvoorwaardelijk te zullen houden aan de Geuzenwet en de commandantsvoorschriften.
Ik verklaar goed te vinden dat, zodra ik mijn belofte op enigerlei wijze schend, al mijn rechten en bezittingen overgaan op en ten bate van het Geuzenleger, of indien dit niet wordt opgeheven, op en ten bate van het Nederlandse staatsbestel”.
Op 31 augustus, de verjaardag van Koningin Wilhelmina, vertonen velen in Nederland zich met oranje bloemen op straat of zetten oranje bloemen in plantenbak of vensterbank.
Net als elders in Nederland treedt ook in Vlaardingen de politie streng op en worden vele oranje bloemen in beslag genomen.
Ernstiger zijn de incidenten waarbij ramen van NSB-gebouwen in Vlaardingen werden ingegooid.
Ludiek in Nederlandse ogen, maar voor de Duitsers buitengewoon ergerlijk is de advertentie in de plaatselijke krant van banketbakker Boer van de Hoogstraat die zijn Wilhelmientjes aanprijst en Nieuwe Soorten Boterkoekjes (NSB) onderaan zijn advertentie zet.
Net als elders in Nederland treedt ook in Vlaardingen de politie streng op en worden vele oranje bloemen in beslag genomen.
Ernstiger zijn de incidenten waarbij ramen van NSB-gebouwen in Vlaardingen werden ingegooid.
Ludiek in Nederlandse ogen, maar voor de Duitsers buitengewoon ergerlijk is de advertentie in de plaatselijke krant van banketbakker Boer van de Hoogstraat die zijn Wilhelmientjes aanprijst en Nieuwe Soorten Boterkoekjes (NSB) onderaan zijn advertentie zet.
Sabotage
Om de geallieerde vliegtuigen goed in beeld te krijgen, staan er in de ruime omgeving van Vlaardingen zoeklichten opgesteld die de vliegtuigen in hun lichtstraal moeten vangen, zodat het luchtdoelgeschut meer kans heeft hen te raken.
De soldaten die de zoeklichten bedienen, krijgen hun instructies telefonisch vanuit de boerderij.
De telefoonkabels waren niet ingegraven, maar lagen bovenop de grond.
Deze kabels vormen het hoofddoel van de sabotagedaden van de Geuzen.
De Geuzen denken dat andere leden van hun groep werkelijk contact met Engeland hebben.
Engeland zou zelfs zo tevreden zijn over de acties van de Geuzen, dat zij op de verjaardag van Koningin Wilhelmina (31 augustus) voor vuurwerk zou zorgen.
En dat gebeurt ook: de zoeklichten die de Engelse vliegtuigen die bijna iedere nacht overvliegen in hun lichtbundels ‘vangen’ zorgen ook nu voor een waar lichtfestijn. En als je van het lichtspoor van het luchtdoelgeschut een foto maakt en de sluiter lang open laat staan, lijkt het net echt vuurwerk.
Om de geallieerde vliegtuigen goed in beeld te krijgen, staan er in de ruime omgeving van Vlaardingen zoeklichten opgesteld die de vliegtuigen in hun lichtstraal moeten vangen, zodat het luchtdoelgeschut meer kans heeft hen te raken.
De soldaten die de zoeklichten bedienen, krijgen hun instructies telefonisch vanuit de boerderij.
De telefoonkabels waren niet ingegraven, maar lagen bovenop de grond.
Deze kabels vormen het hoofddoel van de sabotagedaden van de Geuzen.
De Geuzen denken dat andere leden van hun groep werkelijk contact met Engeland hebben.
Engeland zou zelfs zo tevreden zijn over de acties van de Geuzen, dat zij op de verjaardag van Koningin Wilhelmina (31 augustus) voor vuurwerk zou zorgen.
En dat gebeurt ook: de zoeklichten die de Engelse vliegtuigen die bijna iedere nacht overvliegen in hun lichtbundels ‘vangen’ zorgen ook nu voor een waar lichtfestijn. En als je van het lichtspoor van het luchtdoelgeschut een foto maakt en de sluiter lang open laat staan, lijkt het net echt vuurwerk.
Arrestaties
Het ledental loopt al snel in de honderden en overal gonst het van de geruchten over de Geuzen.
Deze geruchten betekenen de ondergang van de Geuzen.
Door loslippigheid van Daan van Striep die door de week bij Wilton-Feijenoord werkte en ieder weekend terugreisde naar zijn familie in Arnhem, komen de Duitsers de Geuzen in november 1940 op het spoor . Hij is opgewonden over wat hij op de werf allemaal hoort over de Geuzen en hij spreekt hier thuis over met ziin broer. Die spreekt er op zijn beurt weer over met zijn vrienden.
Een NSB’er hoort het gesprek en wil een wit voetje halen bij de bezetters.
De Duitse Sicherheitspolizei (geheime dienst) volgt het geruchtenspoor en dan beginnen de arrestaties: eerst in Arnhem, daarna in Schiedam en in Vlaardingen.
Het ledental loopt al snel in de honderden en overal gonst het van de geruchten over de Geuzen.
Deze geruchten betekenen de ondergang van de Geuzen.
Door loslippigheid van Daan van Striep die door de week bij Wilton-Feijenoord werkte en ieder weekend terugreisde naar zijn familie in Arnhem, komen de Duitsers de Geuzen in november 1940 op het spoor . Hij is opgewonden over wat hij op de werf allemaal hoort over de Geuzen en hij spreekt hier thuis over met ziin broer. Die spreekt er op zijn beurt weer over met zijn vrienden.
Een NSB’er hoort het gesprek en wil een wit voetje halen bij de bezetters.
De Duitse Sicherheitspolizei (geheime dienst) volgt het geruchtenspoor en dan beginnen de arrestaties: eerst in Arnhem, daarna in Schiedam en in Vlaardingen.
Het huis van Ary Kop in de 2e Maasboschstraat nummer 3.
Dit was de plaats waar zowel bestuur en leden van de W.S.V. Flardinga, als de leden van het Vlaardings Geuzenleger, waar Ary de leider van was, samenkwamen.
Op 21 november 1940 verrichten de Duitsers hier huiszoeking en werden Ary en ziin vrouw opgepakt.
Omdat zijn vrouw 5 maanden zwanger was, werd ze snel weer vrijgelaten.
Dit was de plaats waar zowel bestuur en leden van de W.S.V. Flardinga, als de leden van het Vlaardings Geuzenleger, waar Ary de leider van was, samenkwamen.
Op 21 november 1940 verrichten de Duitsers hier huiszoeking en werden Ary en ziin vrouw opgepakt.
Omdat zijn vrouw 5 maanden zwanger was, werd ze snel weer vrijgelaten.
Gevangenschap
Ary Kop en de andere gearresteerden werden naar de strafgevangenis in Scheveningen afgevoerd.
Omdat hier veel Geuzen werden opgesloten, werd dit in de volksmond al snel “Oranjehotel” genoemd.
De Geuzen zaten met meerderen in een cel, maar Ary had eenzame opsluiting gekregen.
De Geuzen werden verhoord en gemarteld en mochten geen contact met de buitenwereld hebben.
Toch kunnen we door tekeningen van Henri Pieck en naar buiten gesmokkelde briefjes van Ary Kop aan zijn vrouw ons toch een beeld vormen hoe het er aan toe moet zijn gegaan.
Ary Kop en de andere gearresteerden werden naar de strafgevangenis in Scheveningen afgevoerd.
Omdat hier veel Geuzen werden opgesloten, werd dit in de volksmond al snel “Oranjehotel” genoemd.
De Geuzen zaten met meerderen in een cel, maar Ary had eenzame opsluiting gekregen.
De Geuzen werden verhoord en gemarteld en mochten geen contact met de buitenwereld hebben.
Toch kunnen we door tekeningen van Henri Pieck en naar buiten gesmokkelde briefjes van Ary Kop aan zijn vrouw ons toch een beeld vormen hoe het er aan toe moet zijn gegaan.
Proces
Op maandag 24 februari 1941, meer dan drie maanden na het begin van de arrestaties, begint het proces tegen 43 Geuzen in het gebouw van de Hoge Raad in Den Haag.
Het is het eerste proces tegen verzetstrijders en de Duitsers wilden dat er een afschrikwekkende werking vanuit zou gaan.
Op maandag 24 februari 1941, meer dan drie maanden na het begin van de arrestaties, begint het proces tegen 43 Geuzen in het gebouw van de Hoge Raad in Den Haag.
Het is het eerste proces tegen verzetstrijders en de Duitsers wilden dat er een afschrikwekkende werking vanuit zou gaan.
Veroordeling
Tegen 18 Geuzen wordt de doodstraf geëist.
Drie van de veroordeelden zijn minderjarig en hun straf wordt omgezet in levenslange tuchthuisstraf.
Hun plaats voor het vuurpeloton wordt ingevuld met drie deelnemers aan de Februaristaking in Amsterdam.
Voor deze 18 schrijft Jan Campert het gedicht "De 18 dooden".
Campert zelf overleed in 1943 in het concentratiekamp Neuengamme.
Na de oorlog is dit gedicht door de Vlaardinger Jos Vranken op muziek gezet.
Tegen 18 Geuzen wordt de doodstraf geëist.
Drie van de veroordeelden zijn minderjarig en hun straf wordt omgezet in levenslange tuchthuisstraf.
Hun plaats voor het vuurpeloton wordt ingevuld met drie deelnemers aan de Februaristaking in Amsterdam.
Voor deze 18 schrijft Jan Campert het gedicht "De 18 dooden".
Campert zelf overleed in 1943 in het concentratiekamp Neuengamme.
Na de oorlog is dit gedicht door de Vlaardinger Jos Vranken op muziek gezet.
Executie
De executie vindt plaats op 13 maart 1941 om vijf uur ‘s middags op de Waalsdorpervlakte en de lichamen worden daar ook begraven.
Na de oorlog worden hun stoffelijke resten opgegraven en elders in Nederland eervol herbegraven.
De executie vindt plaats op 13 maart 1941 om vijf uur ‘s middags op de Waalsdorpervlakte en de lichamen worden daar ook begraven.
Na de oorlog worden hun stoffelijke resten opgegraven en elders in Nederland eervol herbegraven.
Geuzengraf
De zes Vlaardingse Geuzen vinden hun laatste rustplaats op begraafplaats Emaus.
Daar bevindt zich een erehof.
Hier liggen begraven Reijer Bastiaan van der Borden, Nicolaas Arie van der Burg, Jacob van der Ende, Jan Kijne, Ary Kop en Johannes Smit.
De overige 9 Geuzen liggen elders in Nederland begraven en voor hen zijn er gedenkstenen aangebracht.
Het huidige Geuzengraf werd op 13 maart 1984 onthuld.
De zes Vlaardingse Geuzen vinden hun laatste rustplaats op begraafplaats Emaus.
Daar bevindt zich een erehof.
Hier liggen begraven Reijer Bastiaan van der Borden, Nicolaas Arie van der Burg, Jacob van der Ende, Jan Kijne, Ary Kop en Johannes Smit.
De overige 9 Geuzen liggen elders in Nederland begraven en voor hen zijn er gedenkstenen aangebracht.
Het huidige Geuzengraf werd op 13 maart 1984 onthuld.
Geuzenmonument
Het nationale Geuzenmonument werd op 12 maart 1983 door Koningin Beatrix onthuld.
Het monument werd ontworpen dor Leen Droppert en stelt een menselijke figuur voor:
vastberaden, twijfelend en onzeker.
Heel bewust drukt het beeld een lopende figuur uit, die doordrongen is van zijn opdracht om de boodschap verder uit te dragen naar de toekomst. Hij mag niet stil staan.
E?n hand heft hij waarschuwend en bezwerend omhoog, met de andere beschermt hij om beurten en eigen kwetsbare lichaam en stelt hij zich met zijn vuist te weer tegen de vijand.
Het monument is cirkelvormig ommuurd.
Op dit muurtje staan de woorden: ‘Geuzenverzet, mei 1940 -mei 1945, verzet tegen den vijand geschiedt steeds op den juisten tijd’.
Er loopt een oversteekplaats van zwarte strepen van het standbeeld naar het voormalige politiebureau op de Markt, waar de Geuzen, na hun gevangenneming heen zijn gebracht.
Het zijn achttien dreigend zwarte strepen, overeenkomstig het aantal executies op de Waalsdorpervlakte, na het proces begin 1941.
Op de oversteekplaats tenslotte staan twee afgehakte voeten, als symbool voor het abrupt beëindigde leven.
Het nationale Geuzenmonument werd op 12 maart 1983 door Koningin Beatrix onthuld.
Het monument werd ontworpen dor Leen Droppert en stelt een menselijke figuur voor:
vastberaden, twijfelend en onzeker.
Heel bewust drukt het beeld een lopende figuur uit, die doordrongen is van zijn opdracht om de boodschap verder uit te dragen naar de toekomst. Hij mag niet stil staan.
E?n hand heft hij waarschuwend en bezwerend omhoog, met de andere beschermt hij om beurten en eigen kwetsbare lichaam en stelt hij zich met zijn vuist te weer tegen de vijand.
Het monument is cirkelvormig ommuurd.
Op dit muurtje staan de woorden: ‘Geuzenverzet, mei 1940 -mei 1945, verzet tegen den vijand geschiedt steeds op den juisten tijd’.
Er loopt een oversteekplaats van zwarte strepen van het standbeeld naar het voormalige politiebureau op de Markt, waar de Geuzen, na hun gevangenneming heen zijn gebracht.
Het zijn achttien dreigend zwarte strepen, overeenkomstig het aantal executies op de Waalsdorpervlakte, na het proces begin 1941.
Op de oversteekplaats tenslotte staan twee afgehakte voeten, als symbool voor het abrupt beëindigde leven.
Geuzenpenning
De Geuzenpenning wordt sinds 1987 uitgereikt aan mensen of organisaties die zich op bijzondere wijze hebben ingezet in hun strijd voor democratie en tegen dictatuur, racisme en discriminatie.
De penning is uitgevoerd in zilver en toont twee in elkaar grijpende handen als teken van verbondstrouw en een bedeltas waaraan twee kalebassen als drinknappen hangen.
Het opschrift luidt: “Jusques à porter la besase”, wat “tot het dragen van de bedelzak” betekent.
De Geuzenpenning wordt sinds 1987 uitgereikt aan mensen of organisaties die zich op bijzondere wijze hebben ingezet in hun strijd voor democratie en tegen dictatuur, racisme en discriminatie.
De penning is uitgevoerd in zilver en toont twee in elkaar grijpende handen als teken van verbondstrouw en een bedeltas waaraan twee kalebassen als drinknappen hangen.
Het opschrift luidt: “Jusques à porter la besase”, wat “tot het dragen van de bedelzak” betekent.
Bron: Streekmuseum Jan Anderson Vlaardingen
