Nederlandse gevangeniswezen tijdens de oorlog niet genazificeerd

Het gevangenispersoneel stond tijdens de bezetting niet open voor de Duitse militaristische gevangeniscultuur. Hiermee is de nazificatie van het Nederlandse gevangeniswezen uitgebleven. Dat blijkt uit het boek van NIOD-onderzoeker Ralf Futselaar over de geschiedenis van de Nederlandse gevangenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Bij gevangenissen in de oorlog denkt men al snel aan onrecht en mishandeling. Toch was de werkelijkheid veel gecompliceerder. Het gevangenispersoneel leverde enerzijds diensten aan de bezetter die onderdrukking mogelijk maakten. Zij waren daarmee een cruciaal onderdeel voor de Duitse veiligheidsdiensten. Uit het onderzoek van Ralf Futselaar blijkt echter dat wanneer men de kans kreeg om de bezetter tegen te werken, of opgesloten verzetsmensen te helpen, ze deze meestal met beide handen aangrepen.

Dit werd gevoed door de oncollegiale houding van met name de Sicherheitsdienst. Ook door hun gruwelijke behandeling van politieke gevangenen – een nieuwe en in de ogen van Nederlandse medewerkers respectabele groep gedetineerden – werden de Duitse collega’s al snel als vijand gezien. ,,Zelf als zij, om de naoorlogse termen te gebruiken, het niets eens waren over wat precies ‘goed’ was, bestond er nauwelijks onduidelijkheid over wat ‘fout’ was.”

Gevangenissen in oorlogstijd besteedt niet alleen aandacht aan deze goed/fout/grijs-discussie. Naast de omgang met de politieke gevangenen en de Duitser bezetter zoomt Futselaar ook verder in op het leven van de ‘gewone delinquent’ en de noodzakelijke hervormingen van het gevangeniswezen die tijdens de oorlog hun aanvang vonden.

De oorlog betekende het einde van het systeem van eenzame opsluiting en het begin van resocialisatie. Het werd evident dat het Nederlandse gevangeniswezen aan hervorming toe was.

Presentatie Gevangenissen in Oorlogstijd 1940-1945
Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Ministerie van Veiligheid en Justitie en Uitgeverij BOOM.nl organiseren op dinsdag 10 november een bijeenkomst van 14.00-17.00 uur. Aansluitend vindt er een borrel in vergadercentrum Nieuwersluis, Zandpad 3, Nieuwersluis plaats.

Tijdens deze bijeenkomst spreken onder andere NIOD-directeur Marjan Schwegman en onderzoeker Ralf Futselaar over de invloed die de bezettingstijd, met de daarbij behorende veranderende verhoudingen en patronen, op het Nederlandse gevangeniswezen had. De presentatie vindt plaats in vergadercentrum Nieuwersluis , een unieke en – als voormalig militaire gevangenis – historische plek. http://www.niod.knaw.nl/nl/activiteiten/gevangenissen-oorlogstijd-1940-1945

Over de auteur
Ralf Futselaar is historicus en is als onderzoeker verbonden aan het NIOD Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies. Hij publiceerde eerder over criminaliteit, racisme, kindersterfte, economische crises en gewelddadige vrouwen.

Dit boek is tot stand gekomen dankzij subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (nwo), het ministerie van Veiligheid en Justitie en het Nationaal Gevangenismuseum. Het onderzoek is uitgevoerd binnen het nwo-programma Dynamiek van de Herinnering.

100.000 bezoekers voor snel groeiend Verzetsmuseum

Het Verzetsmuseum Amsterdam heeft op 30 december 2015 de 100.000ste bezoeker ontvangen. Het Verzetsmuseum is de afgelopen jaren hard gegroeid, van ruim 63.000 in 2013, naar 87.000 in 2014, tot 100.000 in 2015. Ook het aantal jongeren dat het museum in schoolverband bezocht kende in 2015 een record van 20.085 bezoekers.

Liesbeth van der Horst, directeur: “Het jaar startte heel goed en in de zomer dachten we dat we de 100.000 zeker zouden halen, maar in het najaar liepen de cijfers terug waardoor het er toch nog om ging spannen. Gelukkig hadden we een goede Kerstvakantie zodat we de magische 100.000-grens op de valreep toch nog net hebben gehaald.”

De sterke bezoekersgroei is te danken aan het succes van Verzetsmuseum Junior dat in oktober 2013 open ging in nieuwbouw achter het museum. Maar het museum profiteert ook van de toegenomen belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog en het toenemende aantal toeristen in Amsterdam. Het Verzetsmuseum is zeer populair bij buitenlandse toeristen. Op Tripadvisor stond het museum in de top vijf van meest gewaardeerde musea in Amsterdam. Het museum werd genomineerd voor de European Museum of the Year Award en Verzetsmuseum Junior kreeg de Kidsproof Museumprijs, die voor het eerst werd gewonnen door een historisch museum.

‘Post’ per parachute voor Deelen

Een bijzondere lading ‘luchtpost’ voor militair luchtvaartterrein Deelen vanmiddag. De Koninklijke Luchtmacht dropte samen met de luchtmobiele brigade een aantal zware pakketten boven het Gelderse vliegveld. Zo´n ´airdrop´ was niet meer gedaan in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog.

Uit een C-130 Herculestransporttoestel werden 4 pakketten van de laadklep gegooid. Beneden zag een groep genodigden hoe de honderden kilo’s zware vracht aan parachutes naar een afgesproken punt zweefde.

Uitzondering
De luchtmacht mag boven Nederland wel parachutisten laten springen, maar er is nog geen plek om met goederen te oefenen. Het was dan ook een uitzondering om dit op Deelen te beproeven, vertelt de gezagvoerder van de C-130 kapitein Gertjan. “We hebben dit werk al in Italië en Portugal geoefend. Om onze skills op peil te houden zou een oefenlocatie in Nederland een goede zaak zijn.”

Veilig en snel
De airdrop is van groot belang voor troepen in het veld die bijvoorbeeld munitie en brandstof nodig hebben. “Een vliegtuig kan relatief veilig en snel moeilijk toegankelijke gebieden bereiken”, aldus Gertjan. De dropping gaat in nauwe samenwerking met de zogeheten pathfinders van de Luchtmobiele Brigade. Zij begeleiden de piloten vanaf de grond en markeren de plek waar de spullen moeten neerkomen.

Hulp bieden
Ook bij humanitaire missies is de airdrop een goed middel om voedsel, medicijnen, dekens en andere goederen op de plaats van bestemming te krijgen. Dit gebeurde bijvoorbeeld in de zomer van 2014 toen duizenden Yezidi’s in Noord-Irak op de vlucht sloegen voor terreurorganisatie ISIS en op een berg in de val zaten. Aan deze actie deden overigens geen Nederlandse vliegtuigen mee.

Deelen
Het militair luchtvaartterrein wordt momenteel vooral gebruikt voor oefeningen met helikopters, de Luchtmobiele Brigade en speciale eenheden. Er is geen permanente vliegende eenheid gevestigd. Als Deelen wordt gebruikt zijn er verkeersleiding en brandweer van Vliegbasis Gilze-Rijen aanwezig.

C.S. Lewis was geheim agent in WO II

De Ierse schrijver en apologeet C.S. Lewis heeft voor de Britse geheime dienst (M16) gewerkt. Dat schrijft de Amerikaan Hal Poe in het Amerikaanse tijdschrift Christianity Today. Poe is een kenner van Lewis en stuitte onlangs via de veilingsite eBay op een grammofoonplaat met daarop een toespraak van Lewis. De naam van de producent, Joint Broadcasting Committee, zei hem niets, en de titel van de toespraak, ‘The Norse Spirit in English Literature’, evenmin. Maar na enig onderzoek concludeert Poe nu: Lewis werkte voor de Britse geheime dienst (MI6).

Bron: Nederlands Dagblad