In dit nummer het tweede deel over ‘kerstcrossing’ over het Hollands diep in 1944, geschreven door Frans van Heest, Gerrit van der Heiden en Hans Onderwater.
R.E. Taselaar schrijft aan de hand van een aantal enveloppen over Walter von Karger, die enige tijd Generaldirektor is geweest bij de ‘roofbank’ Lippman Rosenthal & Co. Hij werd ontslagen wegens malversaties.
In april 2011 verscheen een publicatie van het NIOD onder de titel Tonen van de oorlog: Toekomst voor het museale erfgoed van de Tweede Wereldoorlog, geschreven voor Esther Captain en Hees Ribbens. Aangezien er onder de leden van de Documentatiegroep ’40-’45 nogal wat verzamelaars bevinden, soms met een eigen museum, zagen Wim de Natris en Alphons Siebelt een aanleiding om de beide auteurs te interviewen over hun mening omtrent de toekomst van de oorlogmusea. Er zijn er momenteel meer dan 60 en er lijken er nog een paar bij te komen.
Het septembernummer begint met het eerste deel van een serie van drie artikelen over een crossing over het Hollands Diep in december 1944. Een aantal mannen uit Barendrecht en Ridderkerk slaagden er in van uit Strijen het bevrijde Brabant te bereiken. De auteurs Frans van Heest, Gerrit van der Heiden en Hans Onderwater reconstrueren deze gewaagde tocht aan de hand van gesprekken met enkele deelnemers.
Door de bezetting konden veel zeelieden niet naar huis terugkeren. De gezinnen wisten meestal niet of vader of broer nog in leven was. Soms probeerden scheepvaartmaatschappijen de gezinnen van hun werknemers een plezier te doen door hen een vakantie aan te bieden. A. Kemp beschrijft zijn herinneringen aan zo’n vakantie voor gezinnen van de Stoomvaart Maatschappij Nederland. Zijn vader voer op de Poelau Laut. Ze gingen een week naar ‘Schaep en Burgh’ in ’t Gooi, dat in 2002 is afgebrand. Vanuit het theehuis zijn nog uitzendingen voor het TV-programma ‘Het Capitool’ gemaakt. Vier maanden na de Bevrijding overleed moeder; vader keerde pas in 1946 terug uit Japanse krijgsgevangenschap. Tijdens de oorlog werd het gezin onderhouden door de Zeemanspot van kapitein Abraham Filippo, gezagvoerder van de in mei 1940 verloren gegane SS Statendam.
Hans Onderwater beschrijft in een artikel de gevechten op de Barendrechtse brug van 13 mei 1940. Duitse tank deden op die datum een poging om de brug bij Barendrecht te veroveren om zo verder door te kunnen stoten richten Rotterdam, Delft en Den Haag. De tegenstand van Nederlandse militairen was heftig. Het verhaal wordt verteld aan de hand van Duitse en Nederlandse bronnen en is voorzien van unieke foto’s uit een privéverzameling.
Zeer veel Nederlanders hebben korte of langere tijd in Duitsland gewerkt. R.E. Taselaar beschrijft aan de hand van de ervaringen van dhr. C. Th. Ruijter en met behulp van een poststuk en foto’s enige aspecten van het leven in kamp Tirpitz bij Bremen. De mannen waren werkzaam bij DeSchiMAG (Deutsche Schiff- und Maschinenbau AG).
In dit artikel beschrijft L.C. Smit de ervaringen van korporaal Huibert Breitenbach die op 10 mei 1940 gewond raakte. Breitenbach deed dienst op Schiphol, toen de villa, waar hij verbleef, door een bom werd getroffen. De korporaal komt aan het woord in het blad De Week in Beeld van 9 augustus 1940 in een artikel met als kop ‘Wij bezoeken oorlogsgewonden’. Smit voegt aan het relaas van Breitenbach nog informatie toe over de zorg voor oorlogsgewonden in de verdere oorlogsjaren.
Regelmatig schrijft W. Oldenburg over het wel en wee van Nederlandse schepen in oorlogstijd. Ditmaal gaat zijn bijdrage over Scheveningse vissersschepen in Duitse dienst. Een Scheveningse rederij was in 1933 een samenwerkingsverband aangegaan met een Poolse collega. Samen vormden zij rederij MEWA. Succesvol was dit samenwerkingsverband niet. In de oorlog werden de schepen gevorderd en voeren onder een nieuwe nummering in Duitse dienst.
In de nacht van zaterdag 7 op zondag 8 april 1945 begon boven Drenthe de laatste luchtlandingsoperatie in Nederland. In totaal werden 702 Franse (SAS) parachutisten afgeworpen om de opmars van het Tweede Canadese Legerkorps naar noord-Nederland te ondersteunen. Lt.-kol. b.d. Jaap Jansen beschrijft wat er gebeurd. Deel 2 volgt in nummer 502.
Het 500e nummer van Terugblik ’40-’45 is geheel gewijd aan twee werkkampen voor gemengd-gehuwde joden. Door hun huwelijk met een niet-joodse partner waren zij (voorlopig) vrijgesteld van deportatie. Nadat zij hun normale werk kwijt waren geraakt werden zij gedwongen in een speciaal kamp arbeid te verrichten. R.E. Taselaar deed naspeuringen van de bewoners van twee kampen in Noord-Hollend, ‘t Zand en Groote Keeten. Van diverse personen, die in deze kampen te werk waren gesteld heeft hij biografische gegevens kunnen achterhalen. Het nummer bevat veel foto’s uit privébezit van nabestaanden en tal van curieuze documenten. Zo hadden de joodse arbeiders bijvoorbeeld recht op ziekengeld.