President Bush wilde een ‘krachtig symbolisch evenement’ om zijn eerste bezoek als president aan Frankrijk af te sluiten. Hij koos Normandië uit om zijn boodschap uit te dragen dat de huidige strijd tegen het terrorisme in feite dezelfde is als die uit de jaren veertig tegen nazi-Duitsland.
Bush werd in die visie voluit gesteund door president Chirac. "Door eer te bewijzen aan hen die vochten voor de vrijheid in 1944 en door nu tegen het terrorisme te strijden, verwerpen we het fanatisme, de uitsluiting van de ander, het racisme en de vreemdelingenhaat", aldus het Franse staatshoofd in een korte toespraak in de kerk van Saint-Mère-Eglise. "Onze beide landen strijden gezamenlijk tegen de terroristische barbarij. En gezamenlijk zullen wij die strijd winnen omdat de democratie altijd sterker is dan brute kracht."
Er waren niet veel mensen in de kerk om de woorden van Chirac aan te horen. De veiligheidsmaatregelen in en rond het Normandische dorpje waren nooit eerder zo draconisch. Zelfs niet bij eerdere bezoeken van Amerikaanse presidenten. En ook niet bij de 50e herdenking van D-Day, acht jaar geleden toen Clinton op bezoek kwam. Alle luchtverkeer van en naar de Normandische hoofdstad Caen was het grootste deel van de dag verboden, voor de kust patrouilleerden vijf Franse marineschepen om al het langsvarend scheepsverkeer om te leiden. Bewoners van huizen aan het dorpsplein met uitzicht op de kerk was verboden om zich tijdens het verblijf van Bush voor de ramen te vertonen en de winkels in de omgeving hadden opdracht gekregen hun rolluiken te laten zakken.
Ontruimen
Aanvankelijk bestond bij de ‘Secret Service’ zelfs het plan om het hele dorpsplein te ontruimen als Bush naar de kerk zou lopen maar dat vond burgemeester Marc Lefèvre te ver gaan. "Voor ons is dit bezoek een feest waaraan zoveel mogelijk mensen moeten deelnemen. Het is toch geen gezicht als in de rest van de wereld het beeld zou ontstaan dat de Amerikaanse president op een leeg plein aankomt."
Wekenlange onderhandelingen zijn er gevoerd met functionarissen van het Witte Huis en het Elys?e maar uiteindelijk stelde burgemeester Lefèvre zich tevreden met een compromis. Er mochten wel mensen op het plein, maar alleen op behoorlijke afstand van beide staatshoofden. Howard Manoian was daar gisteren een beetje verdrietig om. De 78-jarige veteraan van de Airborne-divisie die 58 jaar geleden in Sainte-Mère-Eglise landde en sinds een jaar of vijftien geleden definitief in het Franse dorpje is gaan wonen, had Bush graag de hand willen schudden.
"Ik ben een van de weinigen die het er levend vanaf hebben gebracht. Ik weet het nog goed, ik stond om half een ‘s nachts op de grond. Gelukkig voor mij landde ik achter de kerk. Ik kwam op een muurtje terecht en sprong zonder dat ik het wist, de goede kant op. Mijn landingsplaats was het kerkhof." Sinds zijn pensionering als politieagent in Boston is Manoian in Frankrijk gaan wonen. Hij fungeert voor de talrijke toeristen als gids in Saint-Mère-Eglise en op de Amerikaanse begraafplaats in Colleville-sur-Mer, waar meer dan 9.000 van zijn maten uit 1944 begraven zijn. Terug naar de States wil hij niet meer. "Dit is mijn land", zegt hij in voortreffelijk Frans. Maar Bush blijft wel zijn president. "Ik hoop dat hij me ziet en naar me zwaait", glimlacht hij en zet voor de zekerheid zijn Airborne-baret nog maar eens stevig op zijn zilverwitte haren.
Maar zwaaien was er bij Bush gisteren niet bij. Het was gisteren Memorial Day, de laatste maandag in mei, waarop in de VS alle Amerikanen worden herdacht die sinds de onafhankelijkheid voor hun land zijn gestorven. Dan ga je niet uitbundig doen. En zeker niet op de D-Day stranden van Normandië.
NAVO-top
Met een korte toespraak bij het monument van Colville nam Bush afscheid van Frankrijk en zette dezelfde avond nog koers naar Rome voor het bijwonen van een NAVO-top en een ontmoeting met de paus.
De NAVO-top was in feite niet meer dan een veredelde fotosessie. Het nieuwe partnerschap tussen het bondgenootschap en Rusland was al in eerdere ministeriële ontmoetingen op poten gezet. Niettemin werd 60 kilometer Meditteraan strand vanwege de veiligheid van de aanwezige staatslieden op de luchtmachtbasis Pratica di Mare tot no go-area verklaard. Vijftienduizend geuniformeerden zijn ter land, ter zee en in de lucht gemobiliseerd om deze eerste symbolische zitting van de NAVO-Ruslandraad buiten bereik van kwaadwillenden te houden. Gedurende de vijf uur die voor het gebeuren was uitgetrokken werd het luchtruim hermetisch gesloten voor passagiersvliegtuigen. Wat gevierd werd is ‘het definitief verbannen van de Koude Oorlog naar de archieven’, waarmee de schijn werd gewekt dat de val van de Berlijnse Muur een peuleschilletje was.
