Vader Monod had de ontberingen van de aanleg van de spoorweg overleefd, maar kwam om bij een bombardement op de spoorlijn door de geallieerden. Gilbert, in 1942 geboren in een Jappenkamp op Java, heeft zijn vader nooit gekend. Japan had in 1942 een groot deel van Zuid-Oost Azië veroverd en bezet, waaronder ook Nederlands-Indië. . Thailand, dat eveneens onder de voet dreigde te worden gelopen, besloot daarom met de Japanners samen te werken. Maar de krijgsheren in Tokio wilden meer.
Ze hadden hun zinnen gezet op de oliebronnen in Burma en wilden daarna doorstoten naar Brits-Indië. De grens tussen Thailand en Burma loopt over een onherbergzame bergrug, die in die tijd amper door een karrespoor werd doorsneden. Over zee was Burma, dat de Japanners inmiddels al wel veroverd hadden, slecht te bereiken. De oplossing voor de logistieke problemen van het keizerlijke leger, dat manschappen en bevoorrading naar Burma wilde brengen, was de aanleg van een spoorweg.
Volgens de journalist Tony van der Meulen, die vorig jaar een boek heeft geschreven over de Burma-spoorweg, was het ‘in feite onmogelijk deze aan te leggen’. ‘Rivieren, rotspartijen, een ondoordringbaar oerwoud en een heftig tropisch klimaat vormden een natuurlijke samenzwering tegen dit grootste Japanse logistieke project uit de Tweede Wereldoorlog’, zo noteerde Van der Meulen.
Desondanks werd in slechts zestien maanden tijd een 415 kilometer lange spoorlijn gebouwd tussen Nong Pladuk en Kanchanaburi in Thailand naar Thanbyazayat en Moulmein in Burma. Dit project kon worden uitgevoerd door geallieerde krijgsgevangenen – onder wie alleen al 17.000 Nederlandse militairen – en de inheemse bevolking als slaven te gebruiken. De geallieerde gesneuvelden liggen begraven op drie militaire begraafplaatsen. Een daarvan bevindt zich over de Thaise grens in Burma, de andere twee zijn in het Thaise Kanchanaburi en Chungkai.
Beide erevelden zijn de laatste rustplaats van zo’n 8700 gevallenen. De gebeurtenissen rond de aanleg van de ‘dodenlijn’ zijn na de oorlog beter bekend geworden door de Hollywoodproductie ‘Bridge over the River Kwai’. Van de oorspronkelijke brug was weinig meer over, maar een stukje rails ligt er nog wel en na de oorlog hebben de Thai ook een nieuwe brug gebouwd. Het Nederlandse gezelschap kon vanmorgen dan ook na een bezoek aan het nieuwe Burma-spoorweg museum per trein de korte afstand van Kanchanaburi naar Chungkai over de Kwai-rivier afleggen.
Bron Nederlands Dagblad
2004