Onze eerste meerdaagse reis na 2019.
Vanwege de vele verzoeken om ook eens Peenemünde te bezoeken, heb ik deze 6-daagse georganiseerd. Niet alleen Peenemünde is erg interessant, er zijn ook nog andere plekken in dit deel van Duitsland die de moeite waard zijn.
Op Zaterdag 8 Oktober vroeg vertrokken zodat we richting ons hotel in Lübeck, ook onderweg het Kz Bergen-Belsen konden aandoen.
ZATERDAG 8 OKTOBER: Bergen-Belsen.
Dit concentratiekamp, in de buurt van Bergen (Nedersaksen), was van origine een kamp voor arbeiders die vlakbij een kazerne moesten bouwen voor de Panzertruppenschule van de Wehrmacht.
Na de Duitse inval in o.a. België en Frankrijk, werd het voormalige oefenterrein gebruikt voor de krijgsgevangenen uit die landen. In 1941, na operatie Barbarossa (invasie in Rusland), kwamen daar ook Russen bij. Het kamp werd toen als; Stalag XI C/311 genoemd.
Vanaf 1943 claimde de SS een deel van het kamp om daar Joden te plaatsen.
In het overbevolkte kamp, waren de leefomstandigheden bar slecht, velen stierven aan honger en ziektes. In Januari 1945, werden in een tentenkamp op het terrein, een vrouwenkamp ingericht met gevangenen uit andere concentratiekampen.
Ook de zusjes, Margot en Anne Frank behoorden tot de populatie van dit kamp.
Beiden stierven tussen eind Februari en begin Maart 1945. Op het terrein is ter nagedachtenis een monument geplaatst. Het kamp werd op 15 April 1945 door de Britten bevrijd,
Zij troffen, naast de massagraven, ook grote hoeveelheden onbegraven lichamen aan .
Vanwege het besmettingsgevaar, werden deze ook snel begraven en de barakken platgebrand.
Aan de ingang van de Gedenkstätte, staat het documentatiecentrum met informatie over het kamp.
Her en der in het landschap, de gedenkstenen voor de slachtoffers van de nazi terreur.
Een van de massagraven. “Hier ruhen 5000 Toten”.
Zondag. 9 Oktober: Marine Ehrenmal Laboe & U-995.
Het monument ligt aan de Oostzee bij het plaatsje Laboe en is in 1927 gebouwd en voltooid in 1936.
Dit “Denkmal” met z’n 72 meter hoge toren, gedenkt zeelieden van alle naties die op zee omgekomen zijn.
In het bezoekerscentrum is een prachtige collectie schaalmodellen te zien van Duitse marineschepen.
Ook is er een stilteruimte en een vlaggenhal.
Uniek is de U-boot van het type 7C die voor het monument op het strand ligt.
Deze U-Boot is gebouwd in 1943 door Blohm & Voss in Hamburg en deed dienst in de Noordzee.
Na de oorlog is deze boot door de Noorse marine in 1952, onder de naam “Kaura” in dienst genomen., daarvoor was ze in handen van de Britten. In 1962 werd de u-boot weer teruggegeven aan de Duitsers en weer in oude staat hersteld. Nu kun je dus zelf zien hoe zo’n boot er van binnen uitzag!
U-995 interieur met torpedobuis achter.
Vlakbij in Moltenört, ligt het monument voor de omgekomen u-boot bemanningen uit beide wereldoorlogen. Op 116 bronzen plaquettes staan de nummers van de verloren gegane boten met hun bemanning. Heel indrukwekkend.
U-325 met zijn commandant Oblt zur See Erwin Dohrn
Plaquette met de namen.
Zij boot kwam in een mijnenveld bij de kust van Engeland.
Maandag 10 Oktober. Historisch Technisch Museum Peenemünde.
Wel een aardig eind rijden, maar zeker de moeite waard.!
Op een deel van het voormalige ontwikkelingsterrein waar o.a. de V-1 en V-2 ontwikkeld zijn,
staat het voormalige kraftwerk (energiecentrale). Hier is een mooie tentoonstelling over de geschiedenis van deze site gevestigd. We kregen een rondleiding van een medewerker die ons heel boeiend vertelde wat hier allemaal gebeurd is.
Van 1936 tot 1945 waren hier 12.000 mensen bezig met de planning en bouw van deze wapens.
Minder bekend is dat ook hier de Me 163 straaljager getest is.
Het Kraftwerk met op de voorgrond een V-1 op een Abschussrampe V-2
Onderdelen van een Aggregat 4 (V-2).
Dinsdag 11 Oktober. Neuengamme en Hamburg.
Ongeveer 18 kilometer ten zuidoosten van Hamburg ligt het concentratiekamp Neuengamme.
Op 13 December 1938 werd dit kamp geopend als bijkamp van Sachsenhausen.
Tijdens het bestaan van de Arbeitslager, kwamen door ondervoeding, zware arbeid en ziektes, 42.900 mensen om het leven.
In een van de gebouwen is een permanente tentoonstelling.
In Neuengamme zaten 6850 Nederlanders gevangen. 601 van hen waren afkomstig van het dorp Putten waar op 1 Oktober 1944 een vergeldingsrazzia was gehouden.
In de steenfabriek (Klinkerwerke) werden stenen geproduceerd voor o.a. de nieuwe hoofdstad van het Derde Rijk, Germania. In een aantal gehouwen waren de werkplaatsen van de wapenfabrikant Walther AG gevestigd. Een deel van de inventaris is nog te bekijken.
Klinkerwerke
Walther AG.
Overzichtskaart van de bijkampen van Neuengamme.
Hamburg Haven Rondvaart.
De stad en met name de scheepswerven hebben voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog een grote rol gespeeld bij de bouw van schepen voor de kriegsmarine.
Hier liepen, bij de werf van Blohm und Voss, de 2 grote kruisers; Admiral Hipper en de Bismarck van stapel. Tevens zeer veel onderzeeboten van het Type VIII, Type XVII en Type XXI.
Hamburg heeft nog steeds de grootste haven van Duitsland en de op twee na grootste van Europa.
Haven met zeilschip “Rickmer Rickmers” Duits marine fregat bij Blohm + Voss
Flakbunker IV Heiligengeistfeld. Hamburg
Op deze luchtafweertoren stond 8 stuks 128 mm luchtdoelgeschut om de geallieerde bommenwerpers te kunnen beschieten die het op Hamburg hadden voorzien.
Deze bunker was 70,5 x 70,5 meter en 39 meter hoog.
Tevens was deze toren een schuilplaats voor 18.000 mensen.
Nu zijn er allerlei kleine bedrijven in gevestigd, de komende jaren worden ook de buitenruimtes van deze bunker gebruikt. In de zomer van 2019 is het gebouw uitgebreid met 5 verdiepingen.
In deze nieuwe ruimtes worden o.a. een hotel, tentoonstelingsruimte en sporthal gevestigd.
een impressie van de toren na voltooiing.
Deze zal ruim voorzien worden van groen, in de vorm van bomen en planten.
Woensdag 12 Oktober. Lübeck.
Ook tijdens deze reis is er een vrije dag, waarin de deelnemers gelegenheid krijgen om zelf de stad te bezichtigen. In dit geval, de historische Hanzestad Lübeck.
Door de Groothamburger wet van het kabinet Hitler van 26 Januari 1937, verloor Lübeck zijn status van 711 jaar oud als territoriale onafhankelijke stad.
Ook deze stad kreeg tijdens het Nazi regime te maken met de vervolging van tegenstanders, zoals de 4 priesters die op 10 November 1943 in Hamburg werden onthoofd. In de Herz Jesu Kirche, is een crypte met een herdenkingsplek. De Marienkirche werd in 1942 gebombardeerd waardoor de klokken zwaar werden beschadigd en naar beneden stortten.
De toegang tot de binnenstad wordt gemarkeerd door de Holstentor..De poort was ook afgebeeld op het biljet van 50 D-Mark.
Marienkirche. Vernielde klokken en een Monument 1914-1918 en 1939-1945.
Interieur Herz Jesu Kirche. De vier martelaren.
Crypte met de urn met de resten van Hermann Lange. Een van de 4 geestelijken.
Raadhuis. Gebouwd in 1440-42. Verwoest door een bombardement in 1942 en herbouwd in 1951-52.
Links: schuilbunker An der Trave gebouwd in 1938.
Rechts: het stadhuis omstreeks 1913.
Lübeck is zeker de moeite waard voor een (lang) bezoek met zijn vele fraaie gebouwen en monumenten.
Ik heb een kleine impressie gegeven van onze reis. Op de website van de Documentatoegroep staan nog meer verslagen van andere reizen.
Met vriendelijke groet
Hans Rombouts
n.b. mocht je deze markante figuur, naast mij zelf willen zien, hij zit voor de Marienkirche en is verbonden aan een legende van de bouw van de kerk.
