Haar vriendschap met Adolf Hitler maakte haar tot een van de meest omstreden kunstenaars van de 20e eeuw. Triumph des Willens is onmiskenbaar een propagandafilm, gewijd aan de verheerlijking van Adolf Hitler. Tegelijkertijd zijn de wapperende hakenkruisbanieren, zeeën van marcherende naziuniformen zo geraffineerd en met zulke baanbrekende filmtechnieken in beeld gebracht dat Riefenstahl niet alleen nazipropaganda maakte, maar tegelijkertijd filmgeschiedenis schreef. Triumph des Willens kwam uit in 1935 en werd in 1935 en 1937 onderscheiden met gouden medailles op filmfestivals van Venetië en Parijs. Daarna vergaarde Riefenstahl ook buiten nazi-Duitsland grote roem met haar Olympia, over de Olympische Spelen van 1938 in Berlijn. De rest van de oorlog bracht ze grotendeels door met het werken aan haar film Tiefland, die pas in 1954 zou uitkomen. Toen Riefenstahl Hitler in 1932 voor het eerst ontmoette had de toen 30-jarige al een carrière als danseres achter de rug. Ze legde zich toe op film: eerst als actrice, later als regisseuse.
Geen spijt
Over Hitler en Riefenstahl circuleerden jarenlang geruchten dat de twee minaars zouden zijn geweest, wat zij altijd heeft ontkend. Hitlers antisemitisme heeft Riefenstahl naar eigen zeggen altijd veroordeeld. "In mijn films is geen antisemitisch woord te vinden", zei ze vorig jaar nog. Van haar werk uit de nazitijd heeft Riefenstahl nooit afstand genomen, zoals ze ook nooit haar spijt heeft betuigd dat ze haar kunstenaarschap in dienst heeft gesteld van het naziregime. De regisseuse heeft altijd volgehouden dat ze zich alleen maar heeft laten leiden door haar zoektocht naar fysieke schoonheid. In haar vijftien jaar geleden verschenen memoires benadrukte ze dat ze niet veel begreep van de toespraak die Hitler hield op de bijeenkomst in 1932, maar gefascineerd was hoe de dictator zijn gehoor helemaal in zijn ban trok. Na de oorlog bracht Riefenstahl wegens haar collaboratie enkele jaren in strafkampen en gevangenissen door. In 1952 werd zij officieel gedenazificeerd, maar het zou nog decennia duren eer zij zich enigszins kon rehabiliteren. De kritiek dat ze meebouwde aan het Derde Rijk en die haar bleef achtervolgen, begreep ze niet. "Ik lijd er al een halve eeuw onder. Dat zal niet ophouden voordat ik dood ben." In 1987 bracht Riefenstahl haar memoires uit: De Zeef van de Tijd, een boekwerk van 912 bladzijden waarin zij zich etaleert als een tragisch slachtoffer van de loop van de Duitse geschiedenis. In de jaren ’70 boekte Riefenstahl na jaren van verguizing opnieuw succes, toen met foto’s van de Sudanese Nuba-stam. In de jaren nadien is de erkenning van de betekenis van Riefenstahl als kunstenares zowel in Duitsland als internationaal toegenomen. Vorig jaar zei ze spijt te hebben dat ze niet uit nazi-Duitsland naar de Verenigde Staten was geëmigreerd. Maar vooral betreurde ze dat ze Hitler had leren kennen, "de grootste ramp uit mijn leven". Aan haar honderdste verjaardag werd uitgebreid aandacht besteed. Riefenstahls eerste film ging in bijna vijftig jaar ging in première: Impressionen unter Wasser – het resultaat van 2000 duikexpedities, die Riefenstahl tot op zeer hoge leeftijd bleef maken. Temidden van de feestvreugde kwam onvermijdelijk het verleden weer opduiken. Het Duitse openbaar ministerie stelde een onderzoek tegen Riefenstahl in nadat zij had beweerd dat ze alle zigeuners die tijdens de oorlog uit concentratiekampen waren gehaald om als figuranten op te treden in haar film Tiefland, na de oorlog heeft teruggezien. In werkelijkheid was een deel van hen in de kampen omgekomen. Een zigeunerorganisatie diende een klacht in wegens ontkenning van de holocaust. Het OM zag uiteindelijk af van vervolging. Vrijdag wordt Riefenstahl in München begraven.
bron: Brabants Dagblad